Χωρικός σχεδιασμός και τουριστική επιχειρηματικότητα
η περίπτωση των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων
DOI:
https://doi.org/10.26253/heal.uth.ojs.aei.2022.1597Λέξεις-κλειδιά:
Χωροταξικός σχεδιασμός, Τουρισμός, Τουριστική επιχειρηματικότητα, Περιφερειακά Χωροταξικά ΠλαίσιαΠερίληψη
Ο τουρισμός είναι μια τεράστια αγορά σε παγκόσμιο επίπεδο, που αναπτύσσεται δυναμικά τις τελευταίες δεκαετίες. Η τουριστική δραστηριότητα εκτιμάται ότι μακροπρόθεσμα θα διογκωθεί ως οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό φαινόμενο σε παγκόσμιο επίπεδο, παρά τις δυσμενείς επιπτώσεις από την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Στην Ελλάδα η τουριστική δραστηριότητα αναπτύχθηκε στο περιθώριο του χωρικού σχεδιασμού, αξιοποιώντας σε μεγάλο βαθμό τη νομοθεσία της εκτός σχεδίου δόμησης. Έτσι, ο χωροταξικός σχεδιασμός στην Ελλάδα δεν αποτέλεσε τη βάση για την τουριστική ανάπτυξη, αλλά ακολούθησε με σημαντική καθυστέρηση τις εξελίξεις.
Η εργασία αυτή φιλοδοξεί να διερευνήσει την αντιμετώπιση της τουριστικής επιχειρηματικότητας μέσα από το σύστημα χωρικού σχεδιασμού και συγκεκριμένα μέσα από τα νέα δώδεκα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (ΠΧΠ), επισημαίνοντας βασικές δυσλειτουργίες σε θέματα τουριστικής επιχειρηματικότητας, εφαρμόζοντας μια μεθοδολογία συγκριτικής αξιολόγησης των κατευθύνσεων των νέων ΠΧΠ.
Λήψεις
Αναφορές
Ελληνόγλωσση
Βασενχόβεν, Λ. (2011) «Ο χωρικός σχεδιασμός σε μια εποχή αναταράξεων: είναι ουτοπική η συναίνεση και η συμμετοχή;» Ημερίδα: Διδάγματα από την εφαρμογή του χωρικού σχεδιασμού στην Ελλάδα και μαθήματα για το μέλλον. Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης.
Γιαννακούρου, Γ. (1999) «Το θεσμικό πλαίσιο σχεδιασμού των πόλεων στην Ελλάδα: ιστορικές μεταμορφώσεις και σύγχρονα αιτήματα». Στο Δ. Οικονόμου & Γ. Πετράκος (επιμ.) Η ανάπτυξη των ελληνικών πόλεων. Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας – Gutenberg, 457-480.
Γιαννακούρου, Γ. & Καυκαλάς, Γ. (2014) «Επανεξετάζοντας τη χωροταξία σε περίοδο κρίσης: αναγκαιότητα, περιεχόμενο και προϋποθέσεις της μεταρρύθμισης». Στο Μ. Μασουράκης & Χ. Γκόρτσος (επιμ.) Ανταγωνιστικότητα για ανάπτυξη: προτάσεις πολιτικής. Αθήνα: Ελληνική Ένωση Τραπεζών, 511-522.
Γουργιώτης, Α. & Τσιλιμίγκας, Γ. (2016) «Μια νέα προσέγγιση για το χωροταξικό σχεδιασμό στην Ελλάδα». Αειχώρος, 26, 103-122.
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας (2014) Κλαδική μελέτη: χρήσεις γης και τουρισμός. Αθήνα: ΕΤΕ.
ΙΤΕΠ – Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών & Προβλέψεων (2018) Εξελίξεις στα βασικά μεγέθη της ελληνικής ξενοδοχειακής αγοράς το 2017. Αθήνα: ΙΤΕΠ.
Καραδήμου-Γερολύμπου, Α. (1987) «Μεταρρυθμιστικές αντιλήψεις στην οργάνωση των αστικών χώρων». Σύγχρονα Θέματα, 39, 55-60.
Καρύδης, Δ. (2006) Τα επτά βιβλία της πολεοδομίας. Αθήνα: Παπασωτηρίου.
Κοκκώσης, Χ. (2015) Μελέτη για τον τουρισμό και τον χωροταξικό σχεδιασμό. Αθήνα: ΙΝΣΕΤΕ.
Λάππα, Κ. & Χαλάλης, Α. (2019) Σχέσεις και χαρακτηριστικά των εργαλείων χωρικού σχεδιασμού: οι περιπτώσεις των Περιφερειών Στερεάς Ελλάδας, Θεσσαλίας & Κ. Μακεδονίας. Διπλωματική εργασία. Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Οικονόμου, Δ. (2000) «Σύστημα χωρικού σχεδιασμού: η ελληνική πραγματικότητα και η διεθνής εμπειρία». Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 101 (101-102), 3-57.
Οικονόμου, Δ. (2004) «Αστική αναγέννηση και πολεοδομικές αναπλάσεις». Τεχνικά Χρονικά. 3, 1-10.
Οικονόμου, Δ. & Συνεργάτες (2013) Αξιολόγηση, αναθεώρηση και εξειδίκευση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Παπαπετρόπουλος, Α. (2008) Δίκαιο & πολιτική του χωροταξικού σχεδιασμού. Αθήνα: Εκδόσεις Σάκκουλα.
Σαραντάκου, Ε. (2010) Ώριμοι τουριστικοί προορισμοί: Εξέλιξη και δυνατότητες μετάβασης σε ένα βιώσιμο μοντέλο θερινού-πολιτιστικού τουρισμού: Η ελληνική περίπτωση. Διδακτορική διατριβή. Σχολή Αρχιτεκτόνων, ΕΜΠ.
Σαραντάκου, Ε. & Τσάρτας, Π. (2017) «Αναπτυξιακές διαστάσεις του θεσμικού πλαισίου αδειοδότησης των τουριστικών εγκαταστάσεων που διαμορφώθηκε την περίοδο 2010- 2015». Στο Α. Κουτσουράδης & Δ. Λαγός (επιμ.) Οικονομικές και νομικές παράμετροι του ελληνικού τουρισμού. Αθήνα: Σάκκουλα, 335-347.
ΣΕΒ – Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (2015) Εθνικό σύστημα χωρικού σχεδιασμού από τη σκοπιά της επιχειρηματικότητας. Αθήνα: ΣΕΒ.
Στεφανή, Φ. (2018) «Οι κλαδικές και χωρικές προτεραιότητες της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης (RIS) των περιφερειών της χώρας 2014-2020». Στο Α. Δέφνερ, Π. Σκάγιαννης, Π. Ροδακινιάς & Ε. Ψαθά (επιμ.) Σύγχρονοι προβληματισμοί για την πολεοδομία, τη χωροταξία και την ανάπτυξη: μια συλλογή κειμένων από το 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης. Βόλος: ΤΧΜΠΠΑ, 972-984.
Στεφανή, Φ. (2021) Ο ρόλος του περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού στον ελληνικό χώρο: Αποτίμηση προκλήσεις και προοπτικές. Διδακτορική διατριβή. Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Χαϊνταρλής, Μ. (2017), Τα νομικά χωρικά εργαλεία στρατηγικού χαρακτήρα - θεωρία και πράξη, Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
Χαραλαμπίδου, Β. (2016), “Θεσμικό πλαίσιο και Πολιτικές του Χωρικού Σχεδιασμού”, Διπλωματική εργασία στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βόλος.
Ξενόγλωσση
Adams, D. & Tiesdell, S. (2010) “Planners as market actors: rethinking state-market relations in land and property”. Planning Theory & Practice, 11 (2), 187-207.
Allmendinger, P. & Haughton, G. (2013) “The evolution and trajectories of English spatial governance: ‘neoliberal’ episodes in planning”. Planning Practice & Research, 28 (1), 6-26.
Anon (2000) TERRA: an experimental laboratory in spatial planning. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
Bristow, G. (2010) “Resilient regions: re-‘place’ing regional competitiveness”. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3, 153-67.
Chettiparamb, A. & Thomas, H. (2012) “Tourism and spatial planning”. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 4 (3), 215-220.
Costa, C., Panyik, E. & Buhalis, D. (2014) European tourism planning and organization systems: The EU member states. Bristol: Channel View Publications.
Costa, C. (2019) "Tourism planning: a perspective paper". Tourism Review, 75 (1), 198-202.
Dredge, D. & Jenkins, J. (2011) Stories of practice: tourism policy and planning. Farnham: Ashgate.
ESPON/COMPASS (2018) Comparative analysis of territorial governance and spatial planning systems in Europe. Final report.
Hayllar, B., Griffin, T. & Edwards, D. (2008) City spaces – tourist places: urban tourism precincts. Oxford: Butterworth-Heinemann.
King, B. & Pearlman, M. (2009) “Planning for tourism at local and regional levels: Principles, practices and possibilities”. In T. Jamal & M. Robinson (eds.) The Sage handbook of tourism studies. London: Sage, 416-431.
Mason, P. (2019) Tourism impacts, planning and management. 3rd ed. New York: Routledge.
Sarantakou, E. & Tsartas, P. (2015) “A critical approach to the new framework for creating tourism investment during the current period of economic crisis 2010-2014”. Special Issues of Financial Developments, 26, 46-56.
Sarantakou, E. (2017) “Spatial planning and tourism development: the case of Greece”. Journal of Regional Socio-Economic Issues, 7, 59-69.
Sarantakou, E. & Terkenli, T. (2019) “Non-institutionalized forms of tourism accommodation and overtourism impacts on the landscape: the case of Santorini, Greece”. Tourism Planning & Development, 16 (4), 411-433.
Stefani, F. & Gourgiotis, A. (2019) “Research and innovation strategies for smart specialisation (RIS3) and regional spatial plans: key factors for the development of resilient regions”. In Proceedings of the International Conference on changing cities
IV Spatial, Design, Landscape & Socio-economic Dimensions, Chania. Volos: University of Thessaly, Department of Planning and Regional Development, 1040-1055.
Waterhout, B., Othengrafen, F. & Sykes, Ο. (2013) “Neo-liberalization processes and spatial planning in France, Germany, and the Netherlands: an exploration”. Planning Practice & Research, 28 (1), 141-159.
