Προσβασιμότητα στον πολιτισμό και την κληρονομιά: ο σχεδιασμός για όλους

Résumé

Το άρθρο εξετάζει το ζήτημα της προσβασιμότητας στο πολιτιστικό αγαθό (πολιτισμός και κληρονομιά) ορίζοντας τρία επίπεδα προσβασιμότητας: α) τη φυσική προσβασιμότητα, όπου ο επισκέπτης ή δέκτης ενός πολιτιστικού αγαθού χρησιμοποιεί τη σωματική του δομή για να μετακινηθεί μέσα στην πρωτότυπη υλική έκφανση του αγαθού ή να νιώσει αισθητηριακά τις υλικές ή άυλες αναπαραγωγές του αγαθού, β) την αντιληπτική προσβασιμότητα, όπου ο επισκέπτης ή δέκτης ενός πολιτιστικού αγαθού αντιλαμβάνεται το πολιτιστικό αγαθό σύμφωνα με το εκπαιδευτικό του υπόβαθρο, τον τρόπο ζωής και το συνήθη ως προς αυτόν τρόπο διανοητικής επεξεργασίας και τελικά γ) την οικειοποιητική προσβασιμότητα, όπου ο επισκέπτης ή δέκτης ενός πολιτιστικού αγαθού, έχοντας περάσει από τα δυο προαναφερθέντα επίπεδα προσβασιμότητας, οικειοποιείται και κάνει κτήμα του το πολιτιστικό αγαθό, ενώ μπορεί να χρησιμοποιεί την αποκτηθείσα εμπειρία για να δημιουργήσει το προσωπικό του αφήγημα. Το προτεινόμενο πλαίσιο υποστηρίζει την ιδέα μιας αειφόρου συνδυαστικής διαχείρισης του πολιτισμού, της κληρονομιάς και του τουρισμού, η οποία διαπνέεται από την βασική αρχή του Ολοκληρωμένου Σχεδιασμού: όλοι οι πολίτες θα πρέπει να απολαμβάνουν τα ίδια προνόμια και τις ίδιες ποιοτικές υπηρεσίες. Τέλος, προσπαθεί να διασαφηνίσει τις συγχίσεις που συνδέονται με την έννοια της προσβασιμότητας, να προτείνει πολιτικές που να ενισχύουν την προσβασιμότητα σε όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες και να δώσει ορισμένες κατευθυντήριες αρχές για τη στρατηγική διαχείριση της προσβασιμότητας στο πολιτιστικό αγαθό.