Η κρίση της αγοράς γραφείων της Αθήνας: μια ερμηνευτική προσέγγιση

Résumé

Στην εργασία αυτή διερευνώνται οι κύριοι μακροοικονομικοί, μικροοικονομικοί και θεσμικοί παράγοντες που προκάλεσαν την άνοδο και πτώση των τιμών των χώρων γραφείων στη μητροπολιτική Αθήνα κατά την περίοδο 1995-2005. Οι οικονομικές και θεσμικές προϋποθέσεις για τη δόμηση ενός αυτοτροφοδοτούμενου κερδοσκοπικού συστήματος παραγωγής γραφείων που προκάλεσε την άνοδο των τιμών και την υπερπαραγωγή γραφείων δημιουργήθηκαν σταδιακά. Με την προοδευτική απελευθέρωση της αγοράς κεφαλαίων και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τα επιτόκια βρίσκονταν σε συνεχή πτώση, ενώ το ύψος του τραπεζικού δανεισμού για επενδύσεις σε ακίνητα απελευθερώθηκε. Οι εγγενείς δυσλειτουργίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος εντάθηκαν με την επίρρωση του ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών, ο οποίος οδήγησε σε ευχερείς χορηγήσεις δανείων για την κατασκευή νέων χώρων. Μέσα σε ένα περιβάλλον υψηλής ρευστότητας κεφαλαίων και αισιόδοξης συλλογικής ψυχολογίας αναφορικά με την πορεία της οικονομίας και της κτηματαγοράς, οι μισθωτικές αξίες των γραφείων γνώρισαν συνεχή άνοδο. Οι μηχανισμοί μιας αναποτελεσματικής αγοράς και το ισχύον φορολογικό σύστημα δημιούργησαν ευκαιρίες για επενδύσεις σε γραφεία, μέσω των οποίων ήταν δυνατό να νομιμοποιηθούν σημαντικά κεφάλαια της παραοικονομίας.