Ιεραρχία και αρχή της δεσμευτικότητας στο ελληνικό σύστημα χωρικού σχεδιασμού
DOI:
https://doi.org/10.26253/heal.uth.ojs.aei.2022.270Λέξεις-κλειδιά:
Χωρικός σχεδιασμός, Ιεραρχία, Σύστημα χωρικού σχεδιασμού, Εναρμόνιση, Χωροταξία, ΠολεοδομίαΠερίληψη
Η ιεράρχηση των εργαλείων στον σχεδιασμό επιτρέπει την καθοδήγηση της λήψης αποφάσεων τοπικά, με γνώμονα έναν ευρύτερο σκοπό, που καθορίζεται σε υπερκείμενο επίπεδο διαμόρφωσης της πολιτικής. Στα ιεραρχικά συστήματα διακρίνονται δύο βασικές κατηγορίες εργαλείων κατευθυντήριου και κανονιστικού χαρακτήρα. Η εργασία αυτή εξετάζει τις συνιστώσες της ιεραρχικής δομής του ελληνικού συστήματος χωρικού σχεδιασμού, όπως προκύπτουν από το βασικό θεσμικό πλαίσιο κατά τη μεταπολίτευση (1976-2020). Η διερεύνηση αφορά στις σχέσεις μεταξύ των επιπέδων σχεδιασμού με βασικά ερωτήματα τον προσδιορισμό της έντασης της ιεραρχικής δομής αλλά και τις τάσεις μεταβολής της, ιδίως κατά την τελευταία δεκαετία με την εισαγωγή της έννοιας της ανάδρασης. Πλαίσιο της διερεύνησης αυτής αποτελεί η έννοια της εναρμόνισης προς τον υπερκείμενο σχεδιασμό που βασίζεται και στην επιτακτικότητα που προκύπτει από την κανονιστική πυκνότητα των διατάξεων. Αξιολογείται ο μηχανισμός της εναρμόνισης, ιδίως όπως διαμορφώνεται πρόσφατα από τη μεταρρύθμιση της νομοθεσίας, η οποία αμφισβητεί αλλά δεν ανατρέπει την ιεραρχία των επιπέδων σχεδιασμού.
Λήψεις
Αναφορές
Ελληνόγλωσση
Αραβαντινός Α. (1997) Πολεοδομικός Σχεδιασμός: για μια βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού χώρου, Αθήνα: Συμμετρία.
Ασπρογέρακας Ε. & Καλλιώρας Δ. (2020) «Χωρικός και Αναπτυξιακός Σχεδιασμός στην Ελλάδα: ζητήματα σύμπλεξης», Αειχώρος, 31, σελ. 62-93.
Βασενχόβεν Λ. (2002), Η δημοκρατικότητα του σχεδιασμού του χώρου και η αμφισβήτηση του ορθολογικού 'μοντέλου'. Αειχώρος, 1, σελ. 30-49.
Βασενχόβεν Λ., Σαπουντζάκη Κ., Ασπρογέρακας Ε., Γιαννίρης Η. και Παγώνης Θ. (2010) Χωρική Διακυβέρνηση: Θεωρία, Ευρωπαϊκή Εμπειρία και η Περίπτωση της Ελλάδας, σελ. 352, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική (ISBN: 9789602187197).
Γιαννακούρου Γ. (2019) Δίκαιο Χωροταξίας και Πολεοδομίας, Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
Γιαννακούρου Γ. και Καυκαλάς Γ. (2014) "Επανεξετάζοντας τη χωροταξία σε περίοδο κρίσης: αναγκαιότητα, περιεχόμενο και προϋποθέσεις της μεταρρύθμισης", στο Μ. Μασουράκης και Χ. Γκόρτσος (επιμ.), Ανταγωνιστικότητα για Ανάπτυξη: Προτάσεις Πολιτικής, σελ. 511-522, Αθήνα: Ελληνική Ένωση Τραπεζών,.
Γιαουτζή Μ. & Στρατηγέα Α. (2011) Χωροταξικός Σχεδιασμός, Αθήνα: Κριτική.
Κλαμπατσέα Ε. (2012) «Ο σχεδιασμός του χώρου ως μέσο διαχείρισης της κρίσης στην Ελλάδα», 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, σελ. 163-169, Βόλος 27-30/9/2012.
Κουσιδώνης Χ. (2009) Η ρητορεία για την παραγωγή του χώρου στην Ελλάδα και η γοητεία του υπερκείμενου σχεδίου, στο 25 Κείμενα για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη του χώρου, Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
Κυβέλου Σ. (2010) Από τη Χωροταξία στη Χωροδιαχείρηση, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.
Μέλισσας Δ. (2018) Η εννοιολογική προσέγγιση του χωροταξικού σχεδιασμού. Στο Θεοδωρά Γ (επιμ.) Θαλάσσιος χώρος, παράκτιο αστικό μέτωπο, πόλεις-λιμάνια. Ε.Μ. Πολυτεχνείο, σελ. 31-41, Αθήνα: Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Σπουδαστήριο Πολεοδομικών Ερευνών.
Μέλισσας Δ. (2019) Το τοπικό χωρικό σχέδιο και το ειδικό χωρικό σχέδιο, Αθήνα: Εκδόσεις Σάκουλας.
Οικονόμου Δ. (2000) Σύστημα χωρικού σχεδιασμού. Η ελληνική πραγματικότητα και η διεθνής εμπειρία, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, τ . 101-102, σ. 3-58.
Χαϊνταρλής Μ. (2017) Τα νομικά εργαλεία στρατηγικού χαρακτήρα, Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.
Χαϊνταρλής Μ. (2012) Περί της δεσμευτικότητας των εργαλείων χωρικού σχεδιασμού και της μεταξύ τους νομικής σχέσης, 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πρακτικά, σελ. 18 – 24, Βόλος 27-30/9/2012.
Ξενόγλωσση
Albrechts L. (2004) Strategic (Spatial) Planning Reexamined, in Environment and Planning B: Planning and Design, Volume: 31 issue: 5, page(s): 743-758.
Allmendinger P. & Haughton G. (2013) The Evolution and Trajectories of English Spatial Governance: ‘Neoliberal’ Episodes in Planning, Planning Practice & Research, 28:1, 6-26, DOI: 10.1080/02697459.2012.699223
Asprogerakas E. (2020) Strategies of Integrated Interventions in Greece: Tools and Governance Schemes, Planning Practice & Research, https://doi.org/10.1080/02697459.2020.1794664
Asprogerakas E. & Zachari V. (2019) The EU territorial cohesion discourse and the spatial planning system in Greece. European Planning Studies, 28(3), 583-603. https://doi.org/10.1080/09654313.2019.1628925
Asprogerakas E. & Mountanea K. (2020) Spatial strategies as a place branding tool in the region of Ruhr, Place Brand Public Dipl, https://doi.org/10.1057/s41254-020-00168-1
Booth P. (2016) Planning and the rule of law, Planning Theory & Practice, 17:3, 344-360, DOI:10.1080/14649357.2016.1183810
Brenner N., Peck J. & Theodore N. (2010) After Neoliberalization? in Globalizations September, Vol. 7, No. 3, pp. 327–345.
Cullingworth B. & Nadin V. (2006), Town and Country Planning in the UK, 14th Edition, Oxfordshire: Routledge. ISBN-13: 978-0415358101
Getimis P. (2012) Comparing Spatial Planning Systems and Planning Cultures in Europe. The Need for a Multi-scalar Approach in Planning Practice and Research 27(1): 25-40, DOI:10.1080/02697459.2012.659520.
Getimis P., Reimer M., & Blotevogel H. (2014) "Conclusions: multiple trends of continuity and change" in M. Reimer, P. Getimis and H. Blotevogel (eds), Spatial planning systems and practices in Europe: a comparative perspective on continuity and changes, 336 pp, London: Routledge, ISBN: 978-0-415-72723-5.
Gleeson B., & Low N. (2000) “Revaluing planning: Rolling back neo-liberalism in Australia.” in Progress in Planning, 53(2), 83–164.
Haughton G., Allmendinger P., Counsell D. & Vigar G. (2010) The New Spatial Planning: Territorial management with soft spaces and fuzzy boundaries. Oxon: Routledge. ISBN10: 0–203–86442–5 (ebk).
Heinelt H., Getimis P., Kafkalas G., Smith R. & Swyngedouw E. (Eds) (2002) Participatory Governance in a Multi-Level Context: Concepts and Experience (Opladen: Leske and Budrich).
Parker G. & Doak J. (2012) Key concepts in planning. London: Sage.
Sager T. (2011) Neo-liberal urban planning policies: A literature survey 1990–2010, Progress in Planning, 76, pp 147–199.
Serraos Κ., Greve Τ., Asprogerakas Ε., Balampanidis D & Chani A. (2016) Athens, a capital in crisis. Tracing the spatial impacts, in Knieling J., Othengrafen F. (eds) Cities in Crisis, Socio-spatial impacts of the economic crisis in Southern European cities, 334 pages, London: Routledge, ΙSBN: 9781138850026.
Λήψεις
Δημοσιευμένα
Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
Τεύχος
Ενότητα
Άδεια
Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2022 Αειχώρος: Κείμενα Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Ανάπτυξης
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.