Η ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής 2014-2020
η περίπτωση της Ελλάδας
DOI:
https://doi.org/10.26253/heal.uth.ojs.aei.2022.1596Λέξεις-κλειδιά:
Χωρική ανάπτυξη, Τοποκεντρική προσέγγιση, Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ), Πολιτική συνοχής, ΣχεδιασμόςΠερίληψη
Η ανάγκη για καλύτερη κατανόηση και ενσωμάτωση των χωρικών πτυχών στον σχεδιασμό των ευρωπαϊκών πολιτικών αναδεικνύεται διαχρονικά. Ιδιαίτερα μετά την αναγνώριση, στη Συνθήκη της ΕΕ, της εδαφικής συνοχής ως του τρίτου στόχου της Πολιτικής Συνοχής, η ανάγκη αυτή εντείνεται. Ένα από τα αποτελέσματα της μεταρρύθμισης της Πολιτικής Συνοχής κατά την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 υπήρξε η πρόβλεψη και ενθάρρυνση της χρήσης της ολοκληρωμένης και τοποκεντρικής προσέγγισης, και παράλληλα η προώθηση της εδαφικής διακυβέρνησης, με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των πολιτικών.
Η παρούσα εργασία διερευνά τον βαθμό ενσωμάτωσης της χωρικής διάστασης στην Πολιτική Συνοχής στην Ελλάδα κατά την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 και επιδιώκει την αξιολόγηση του τρόπου και του βαθμού υιοθέτησης της τοποκεντρικής προσέγγισης στο πλαίσιο της πολιτικής Ολοκληρωμένης Χωρικής Ανάπτυξης. Η εργασία βασίζεται μεθοδολογικά σε ποιοτική προσέγγιση, με βασικό στοιχείο τη συγκριτική ανάλυση των βασικών κειμένων πολιτικής για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ για την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 στην Ελλάδα, αξιοποιώντας μεθόδους ποιοτικής ανάλυσης περιγεγραμμένες στη σχετική βιβλιογραφία. Στα συμπεράσματα αξιολογούνται η εδαφική διάσταση της Πολιτικής Συνοχής και ο βαθμός προσαρμογής του αναπτυξιακού σχεδιασμού της Ελλάδας στην αλλαγή της σχεδιαστικής αντίληψης, και προκύπτουν σχετικές κατευθύνσεις βελτίωσης της προσέγγισης για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2027.
Λήψεις
Αναφορές
Ελληνόγλωσση
Ασπρογέρακας, Ε. & Ζαχαρή, Β. (2012) «Αναζήτηση χωρικής πολιτικής για την ΕΕ και η προοπτική ολοκληρωμένων προσεγγίσεων σχεδιασμού στην Ελλάδα». Κείμενα Περιφερειακής Επιστήμης, ΙΙΙ (1), 87-105.
Ασπρογέρακας, Ε. & Καλλιώρας, Δ. (2020) «Χωρικός και αναπτυξιακός σχεδιασμός στην Ελλάδα: ζητήματα σύμπλεξης». Αειχώρος, 31, 62-93.
ΕΠ ΕΠΑΝΑΔ (2014) Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού. ΕΠΑΝΑΔ.
ΕΠ ΕΠΑΝΕΚ (2014) Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία. ΕΠΑνΕΚ.
ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ (2014) Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη.
Ευρωπαϊκή Ένωση (2007) «Συνθήκη της Λισσαβόνας, για την τροποποίηση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας». Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 17 Δεκεμβρίου, 2007/C 306/01.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2010a) Πέμπτη έκθεση για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή: το μέλλον της πολιτικής συνοχής.’ SEC (2010) 1348 τελικό.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (2010b) Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. COM/2010/2020 τελικό.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) Έκτη έκθεση για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή: επενδύσεις για θέσεις εργασίας και ανάπτυξη. COM (2014) 473 τελικό.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2017) Η περιφέρειά μου, η Ευρώπη μου, το μέλλον μας: Έβδομη έκθεση για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018) Πρόταση: Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον καθορισμό κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, και δημοσιονομικών κανόνων για τα εν λόγω Ταμεία και για το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Μέσο για τη Διαχείριση των Συνόρων και των Θεωρήσεων. COM (2018), 375 final 2018/0196 (COD.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο & Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2013α) «Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006». Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 20 Δεκεμβρίου, L 347-320.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο & Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2013β) «Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων σχετικά με τον στόχο «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006». Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 20 Δεκεμβρίου, L 247-289.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο & Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2013γ) «Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1299/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 περί καθορισμού ειδικών διατάξεων για την υποστήριξη του στόχου της Ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης». Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 20 Δεκεμβρίου, L 347-259.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο & Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2014) «Οδηγία 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Ιουλίου 2014 περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό». Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 28 Αυγούστου, L 257-135.
Ζαχαρή, Β. & Ασπρογέρακας, Ε. (2012) «Χωρική διακυβέρνηση και διακρατική συνεργασία: η μακροπεριφερειακή στρατηγική στη Βαλτική Θάλασσα». Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης: Πρακτικά συνεδρίου. Βόλος, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, 27-30 Σεπτεμβρίου, σελ. 114-120.
Ζαχαρή, & Β. Ασπρογέρακας, Ε. (2013) «Η πολιτική συνοχής ως πλαίσιο τοπικής ανάπτυξης». Στο 11ο Τακτικό Επιστημονικό Συνέδριο ERSA-GR: Αγροτική οικονομία, ύπαιθρος χώρος, περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη. Πάτρα, Πανεπιστήμιο Πάτρας, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 14-15 Ιουνίου.
Καμχής, Μ. (2008) «Ευρωπαϊκός χώρος και εδαφική συνοχή: Από την ενιαία πράξη στη μεταρρυθμιστική συνθήκη». Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική, 10, 201-217.
ΠΕΠ ΑΜΘ (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανατολικής Μακεδονίας–Θράκης) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Anat.Macedonia- Thrace_2014GR16M2OP014_1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Αττικής (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Attiki_2014GR16M2OP012_1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Βορείου Αιγαίου) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Voreio_Aigaio_2014GR16M2OP010_1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτικής Ελλάδας) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Dyt.Ellada_2014GR16M2OP005_1_4_el.pdf πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτικής Μακεδονίας) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Dyt.Macedonia_2 014GR16M2OP006_1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Ηπείρου (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ηπείρου) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Hpeirus_2014GR16M2OP004_1_3_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Θεσσαλίας (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Thessalia_2014GR16M2OP003_1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Ιονίων Νήσων (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ιονίων Νήσων) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Ionia_2014GR16M2OP009_1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Centr.Macedonia_ 2014GR16M2OP002_1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Κρήτης (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary Kriti_2014GR16M2OP011_1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020]. ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Notio_Aigaio_2014GR16M2OP013_1_ 4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Πελοποννήσου (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/Peloponnisos_2014GR16M2OP008_1_ 5_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΠΕΠ Στερεάς Ελλάδας (Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Στερεάς Ελλάδας) (2014) Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/St.Ellada_2014GR16M2OP007_ 1_4_el.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
Πρέζα, Ε. & Οικονόμου, Δ. (2016) «Η χωρική ανάπτυξη στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα της Ελλάδας στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020: Μια συγκριτική ανάλυση». Στο 14ο Επιστημονικό Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας Περιφερειακής Επιστήμης (ERSA): Παραγωγική Ανασυγκρότηση και Περιφερειακή Ανάπτυξη. Αθήνα, Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης & Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών, 24-25 Ιουνίου.
Πρέζα, Ε. (2012) «Οικονομική κρίση και πολιτικές ανάπτυξης και συνοχής». 10ο Τακτικό Επιστημονικό Συνέδριο Ελληνικής Εταιρίας Περιφερειακής Επιστήμης (ERSA). Θεσσαλονίκη, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης (ΑΠΘ), Τμήμα Οικονομικών Επιστημών (ΑΠΘ) & Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Τσιώλης, Γ. (2015) «Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων: διλήμματα, δυνατότητες, διαδικασίες». Στο Γ. Πυργιωτάκης & Χ. Θεοφιλίδης (επιμ.) Ερευνητική μεθοδολογία στις κοινωνικές επιστήμες και στην εκπαίδευση: Συμβολή στην επιστημολογική θεωρία και την ερευνητική πράξη. Αθήνα: Πεδίο, 473-498.
ΥΑΑΥΜΔ (Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων) (2013) 2η εγκύκλιος σχεδιασμού και κατάρτισης αναπτυξιακού προγραμματισμού περιόδου 2014-2020, Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων ΕΣΠΑ.
ΥΠΑΑΝ (Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας) (2012) 1η εγκύκλιος για την κατάρτιση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ.
ΥΠΑΑΝ (Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας) (2014a) 3η εγκύκλιος για την κατάρτιση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της προγραμματικής περιόδου 2014- 2020. Εγκύκλιος 885/ΕΥΣΣΑΑΠ 74/10.1.2014, Αθήνα: Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασμού και Αξιολόγησης (ΕΥΣΣΑ).
ΥΠΑΑΝ (Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας) (2014b) Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης 2014- 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.espa.gr/elibrary/ PA_ESPA_2014_2020.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
ΥΠΟΥΝΤ (Υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού) – Εθνική Αρχή Συντονισμού ΕΣΠΑ (ΕΑΣ) (2015) Εγκύκλιος σχεδιασμού, υλοποίησης και παρακολούθησης των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων ως εργαλείων Ολοκληρωμένης Χωρικής Ανάπτυξης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της προγραμματικής περιόδου 2014- 2020. Διαθέσιμο στο: http://83.212.112.53:1080/ey dpelop/wp-content/uploads/egkyklios_OXE-1.pdf [πρόσβαση 15.11.2020].
Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων (2019) 2η έκθεση προόδου ΕΣΠΑ 2014-2020. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, Εθνική Αρχή Συντονισμού ΕΣΠΑ.
Ξενόγλωσση
Ahner, D. (2010) “Regional policy, an integrated approach: A 360° view: editorial”. Panorama Magazine, 34, Summer, p. 3.
Asprogerakas, Ε. (2020) “Strategies of integrated interventions in Greece: tools and governance schemes”. Planning Practice & Research, 35 (5), 575-588.
Asprogerakas, Ε. & Zachari, V. (2019) ‘The EU territorial cohesion discourse and the spatial planning system in Greece”. European Planning Studies, 28 (3), 583-603.
Barca, F. (2009) An agenda for a reformed cohesion policy: a place-based approach to meeting European Union challenges and expectations. Independent Report prepared at the request of Danuta Hübner, Commissioner for Regional Policy.
Barca, F., McCann, P. & Rodrıguez-Pose, A (2012) “The case for regional development intervention: place-based versus place-neutral approaches”. Journal of Regional Science, 52 (1), 134-152.
Bachtler, J. (2010) “Place-based policy and regional development in Europe”. Horizons, 10 (44), 54-58.
Bachtler, J. & Yuill, D. (2001) “Policies and strategies for regional development: a shift in paradigm?” Regional and Industrial Policy Research Paper, 46.
Bengtsson. M. (2016) “How to plan and perform a qualitative study using content analysis”. Nursing Plus Open, 2, 8-14.
Bradley, J. & Zaucha, J., ed (2017) Territorial cohesion: a missing link between economic growth and welfare lessons from the Baltic Tiger. Gdańsk: Uniwersytet Gdański Katedra Makroekonomii Instytut Rozwoju.
Bowen, G. (2009) “Document analysis as a qualitative research method”. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40.
CAF (2010) Desarrollo local: haciaun nuevo protagonismo de las ciudades y regiones. Caracas: Corporacion Andina de Fomento.
Camagni, R. (2011) Local knowledge, national vision: challenges and prospect for the EU regional policy. Post-Seminar Publication. Ostróda: Polish Ministry of Regional Development.
Camagni, R. & Capello, R. (2013) “Regional competitiveness and territorial capital: a conceptual approach and empirical evidence from the European Union”. Regional Studies, 47 (9), 1383-1402.
Capello, R. & Nijkamp, P. (2009) “Introduction: regional growth and development theories in the twenty-first century: recent theoretical advances and future challenges”. In R. Capello & Nijkamp, P. (eds.) Handbook of regional growth and development theories. Cheltenham: Edward Elgar, 1-16.
Castleberry, A. & Nolen, A. (2018) ‘Thematic analysis of qualitative research data: is it as easy as it sounds?” Currents in Pharmacy Teaching & Learning, 10 (6), 807-815.
CEC (1991) Europe 2000: outlook for the development of the Community’s territory. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
CEC (1999) European spatial development perspective: towards balanced and sustainable development of the Territory of the EU. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
Collinge, C. Gibney, J. & Mabey, C., eds. (2010) “Leadership and place”. Policy Studies, 31 (4, Special Issue).
Corbin, J. & Strauss, A. (2008) Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. 3rd ed. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Council of Europe (1983) “European Regional/Spatial Planning Charter”. In Proceedings of the European Conference of Ministers responsible for Regional Planning (CEMAT). Torremolinos, Spain.
Dao, Η. Cantoreggi, P.P. & Rousseaux, V. (2017) “Operationalizing a contested concept: indicators of territorial cohesion”. European Planning Studies, 25 (4), 638-660.
Doucet, P. Böhme, K. & Zaucha, J. (2014) “EU territory and policy-making: from words to deeds to promote policy integration”. European Journal of Spatial Development, 12 (4), 1-24.
Duriau, J.V., Reger, K. R. Pfarrer, D.M. (2007) “A content analysis of the content analysis literature in organization studies: research themes, data sources, and methodological refinements”. Organizational Research Methods, 10, 1.
Esser, F. & Vliegenthart, R. (2018) “Comparative research methods”. In J. Matthes (ed.) International encyclopedia of communication research methods. London: Wiley-Blackwell.
Garcilazo, E. (2011) “The evolution of place-based policies and the resurgence of economic geography in the process of economic development”. Local Economy, 26 (6-7), 459-466.
Gaur, A. & Kumar, M. (2018) “A systematic approach to conducting review studies: an assessment of content analysis in 25 years of IB research”. Journal of World Business, 53, 280-289.
Hübner, D. (2011) “Origin of territorial cohesion”. In J. Zaucha (ed.), Territorial cohesion: Baltic Sea Region examples. Baltic contribution to the Revised Territorial Agenda of EU. Ecoregion Perspectives, Baltic 21 Series No. 2/2011 January, pp. 6-7.
Hübner, D. (2007) Territorial cohesion: towards a clear and common understanding of the concept. Speech delivered at the informal ministerial meeting on territorial cohesion and regional policy, Ponta Delgada, Azores, Portugal, November 23. Available at: http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=SPEECH/07/743&format =HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en [accessed 15.11.2020].
Krippendorff, K. (2018). Content analysis: an introduction to its methodology. 4th edition. London: Sage.
Luukkonen, J. & Moilanen, H. (2012) “Territoriality in the strategies and practices of the Territorial Cohesion Policy of the European Union: territorial challenges in implementing ‘Soft Planning’”. European Planning Studies, 20: (3), 481-500.
McCannn, P. and Ortega-Argiles, R. (2013) “Redesigning and reforming European regional policy: the reasons, the logic, and the outcomes”. International Regional Science Review, 36 (3), 424-445.
Medeiros, E. (2016) “Is there a rise of the territorial dimension in EU Cohesion Policy?” Finisterra, 103, 89-113.
Medeiros, E. (2017) Uncovering the territorial dimension of European Union Cohesion Policy: cohesion, development, impact assessment and cooperation. London and New York: Routledge.
OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) (2009a) Regions matter: economic recovery, innovation and sustainable growth. Paris: OECD.
OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) (2009b) How regions grow: trend and analysis. Paris: OECD.
OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) (2011) OECD regional outlook: Building resilient regions for stronger economies. Paris: OECD.
Petrakos, G. (2012) “Integration, spatial dynamics and regional policy dilemmas in the European Union”. Discussion Paper Series, 18 (2), 27-40.
Pike, A., Rodríguez-Pose, A. & Tomaney, J. (2007) “What kind of local and regional development and for whom?” Regional Studies, 41, (9), 1253-1269.
Rodríguez‐Pose, A. (2011) “Economists as geographers and geographers as something else: on the changing conception of distance in geography and economics”. Journal of Economic Geography, 11 (2), 347-356.
Rodriguez-Pose, A. & Crescenzi, R. (2008) “Research and development, spillovers, innovation systems, and the genesis of regional growth in Europe”. Regional Studies, 42 (1), 51-67.
Sarmiento-Mirwaldt, Κ. (2015) “Can multiple streams predict the territorial cohesion debate in the EU?” European Urban and Regional Studies, 22 (4), 431-445.
Schreier, M., Stamann, C., Janssen, M., Thomas Dahl, T. & Whittal, A. (2019) “Qualitative content analysis: conceptualizations and challenges in research practice: introduction to the FQS”. Forum: Qualitative Social Research 20 (3), 38.
TA2020 (2011) Territorial agenda of the European Union 2020: towards an inclusive, smart and sustainable Europe of diverse regions. Agreed at the Informal Ministerial Meeting of Ministers responsible for Spatial Planning and Territorial Development on 19th May 2011, Gödöllő, Hungary.
Vikal, J.K. (2017) “A comparative account of qualitative and quantitative research”. Learning Community: An International Journal of Educational and Social Development, 8 (3), 113-118.
Walsh, C. (2012) “Territorial agenda of the European Union 2020: towards an inclusive, smart and sustainable Europe of diverse regions”. Planning Theory & Practice, 13 (3), 493-496.
Wolfe, D.A. (2011) Place-based development policy: implication for North America. 6th International Seminar on Regional Innovation Policies, CIRCLE. Lund University, Sweden.
World Bank (2009) World development report 2009: reshaping economic geography. Washington, DC: The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank.
Zaucha, J., Komornicki, T., Böhme, K., Świątek, D. & Żuber, P. (2014) “Territorial keys for bringing closer the territorial agenda of the EU and Europe 2020”. European Planning Studies, 22 (2), 246-267.
