Θεωρίες, αρχές και πρότυπα χωρικού σχεδιασμού της τουριστικής δραστηριότητας: η ελληνική εμπειρία και πρακτική

Résumé

O τουρισμός είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο το οποίο έχει προσεγγιστεί θεωρητικά από διάφορες επιστήμες. Το παρόν άρθρο εστιάζει στη χωρική διάσταση του τουρισμού, εξετάζοντας θεωρητικά ζητήματα, αρχές και πρότυπα χωρικού σχεδιασμού της τουριστικής δραστηριότητας. Απώτερος σκοπός είναι η διατύπωση κριτικών διαπιστώσεων αναφορικά με το βαθμό ενσωμάτωσης των θεωριών χωρικής οργάνωσης της τουριστικής δραστηριότητας στον τουριστικό σχεδιασμό της Ελλάδας. Προς τούτο, κωδικοποιούνται και αξιολογούνται οι τουριστικές εγκαταστάσεις από μορφολογική και λειτουργική άποψη (όπως προβλέπονται από την εθνική νομοθεσία), ενώ αξιολογείται και το ΕΠΧΣΑΑ Τουρισμού, ιδίως ως προς το πρότυπο χωρικής ανάπτυξης που έχει υιοθετήσει για την Ελλάδα. Το άρθρο καταλήγει ότι -αν και πρόσφατα θεσμοθετημένο- το ΕΠΧΣΑΑ για τον Τουρισμό δεν αντιμετωπίζει τις χρόνιες παθογένειες του ελληνικού τουρισμού. Οι προβλέψεις αναπαράγουν τη γραμμικότητα της τουριστικής ανάπτυξης κατά μήκος των ακτών, έναντι μιας πιο ισόρροπης και πολυκεντρικής κατανομής του τουρισμού στο σύνολο της χώρας. Από την άλλη πλευρά, οι νεότερες νομοθετικές ρυθμίσεις για την αναβάθμιση των προσφερόμενων τουριστικών εγκαταστάσεων, αποτελούν έμμεση παράκαμψη του χωρικού σχεδιασμού, αφού επιτρέπουν τη χωροθέτηση στην ύπαιθρο (εντός τουριστικών εγκαταστάσεων) μη συναφών χρήσεων με τον τουρισμό (όπως είναι η κατοικία). Τελικά, η ευκαιρία της χώρας να διαμορφώσει ένα ορθολογικό χωρικό πρότυπο για την τουριστική ανάπτυξη μετατίθεται στο μέλλον.