Ο διεκδικούμενος κοινός χώρος, μεταξύ δημιουργικής πόλης και εξεγερμένης πόλης: η περίπτωση της Ιστανμπούλ

Résumé

Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση σχετικά με το λεγόμενο ‘κοινό χώρο’ και τις ‘νέες περιφράξεις’ έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ μελετητών του χώρου. Ωστόσο, έως τώρα, λίγες είναι οι προσπάθειες που επιδιώκουν να συνδέσουν με διαθεματικό και μεταποικιακό τρόπο τις χωρικότητες των κοινών με τα ποικίλα και διασταυρωνόμενα συστήματα καταπίεσης, υπερβαίνοντας ταυτόχρονα τις διαιρέσεις μεταξύ Βορρά-Νότου και Δύσης-Ανατολής. H Ιστανμπούλ, μια αναδυόμενη παγκόσμια πόλη που βρίσκεται στο όριο μεταξύ Δύσης και Ανατολής, αποτελεί ιδανικό παράδειγμα για την εξέταση με διαθεματικό και μεταποικιακό τρόπο των συγκρούσεων για τον κοινό χώρο. Η ρητορική για τη δημιουργική πόλη και οι πολιτικές εξευγενισμού επιδιώκουν να αναβαθμίσουν την ανταγωνιστικότητα της πόλης. Επιπλέον, η ισλαμική εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού, οι έμφυλες περιφράξεις και η καταπίεση εθνικών μειονοτήτων συνθέτουν το περιβάλλον που σφετερίζεται και περιφράσσει τον κοινό χώρο. Απέναντι στις παραπάνω πολιτικές, πλήθος κοινωνικών κινημάτων πόλης έχουν αναδυθεί τις τελευταίες δεκαετίες με πιο εμβληματική την περίπτωση της κοινωνικής εξέγερσης του πάρκου Γκεζί τον Ιούνιο του 2013. Το ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι ο εξεγερμένος κοινός χώρος δεν περιορίζεται απλώς στην αντιπαράθεση με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά τροποποιεί και κλονίζει τις εγκαθιδρυμένες διαιρέσεις στα πεδία του φύλου, της τάξης, της φυλής και της κουλτούρας.