Διερεύνηση της επίδρασης της Εγνατίας οδού και των καθέτων αξόνων στην πολυκεντρική χωρική ανάπτυξη της Βόρειας Ελλάδας

Résumé

O αυτοκινητόδρομος Εγνατία Οδός αποτελεί πλέον το βασικό διάδρομο μεταφορών και επικοινωνίας στη Βόρεια Ελλάδα, καθώς και μεταξύ Ευρώπης και Ανατολής, ενώ σε συνδυασμό με τους Κάθετους Άξονες συνδέεται με τις χώρες της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης. Αναμφίβολα, οι επιδράσεις του συστήματος Εγνατία Οδός-Κάθετοι Άξονες στη χωρική οργάνωση αποτελούν κρίσιμη συνισταμένη για την προοπτική διαμόρφωσης νέων χωρικών προτύπων, κυρίως με βάση τη διασύνδεση, τη δικτύωση και την πολυκεντρική ανάπτυξη. Οι σύγχρονοι στόχοι χωρικής ανάπτυξης σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο επιδιώκουν την πολυκεντρική δομή του χώρου. Η πολυκεντρικότητα έχει αποκτήσει βαρύνουσα σημασία ως στόχος-πρότυπο χωρικής ανάπτυξης και αρκετές έρευνες έχουν επιχειρήσει την ποσοτικοποιημένη διερεύνησή της με τη βοήθεια συγκεκριμένων μεθοδολογιών και δεικτών μέτρησης. Στο παρόν άρθρο δομείται μια μεθοδολογία εκτίμησης της επίδρασης του συστήματος Εγνατία Οδός–Κάθετοι Άξονες στη χωρική δομή της Βόρειας Ελλάδας με επίκεντρο το ερώτημα της πολυκεντρικής ανάπτυξης. Η μεθοδολογία βασίζεται σε ανάλογες έρευνες από τον Ευρωπαϊκό χώρο και στοιχειοθετείται γύρω από τη διαπίστωση πως η πολυκεντρικότητα είναι μια κατάσταση που αφορά τόσο στο μέγεθος και στη θέση των αστικών κέντρων (μορφολογική πολυκεντρικότητα), όσο και στις σχέσεις μεταξύ τους (λειτουργική  πολυκεντρικότητα). Βασικό συμπέρασμα της εργασίας είναι ότι το σύστημα Εγνατία Οδός–Κάθετοι Άξονες, αν και δεν μπορεί από μόνον του να επηρεάσει τη μορφολογική πολυκεντρικότητα, συμβάλλει σημαντικά στη λειτουργική πολυκεντρικότητα.