Χωρικές επιπτώσεις των μεταφορών και πολιτικές προώθησης της βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης

Résumé

Το άρθρο εστιάζει στην αλληλεπίδραση μεταφορικών υποδομών και βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης. Αρχικά εξετάζεται ο ρόλος της μεταφορικής υποδομής και η σημασία της προσπελασιμότητας. Ακολουθεί η αναφορά των βασικών στόχων των ευρωπαϊκών πολιτικών –βελτίωση προσπελασιμότητας, ισόρροπη ανάπτυξη, προστασία περιβάλλοντος και οικονομική και κοινωνική συνοχή– η υλοποίηση των οποίων συνδέεται με τις μεταβολές στην προσφορά και ζήτηση της μεταφορικής υποδομής. Στη συνέχεια προτείνεται ένα απλοποιημένο θεωρητικό μοντέλο των βημάτων συσχέτισης αυτών των μεταβολών με τη χωρική ανάπτυξη. Στα βήματα του μοντέλου ενσωματώνονται οι κατάλληλοι δείκτες (κοινωνικοί, κυκλοφοριακοί, περιβαλλοντικοί) σε αντιστοιχία με τους στόχους των πολιτικών για την παρακολούθηση και ποσοτικοποίηση των χωρικών επιπτώσεων των μεταφορών. Η εργασία ολοκληρώνεται με την αναφορά συγκεκριμένων παραδειγμάτων από την εφαρμογή της προσέγγισης σε πρόσφατη μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις του πολυτροπικού διαδρόμου μεταφορών ο οποίος με κεντρικό άξονα την Εγνατία οδό συνδέει τη βόρεια Ελλάδα με τη νότια Ιταλία και τη βορειοδυτική Τουρκία. Στα συμπεράσματα τονίζεται η συμβολή της προσέγγισης στη διαμόρφωση και αξιολόγηση εναλλακτικών προτεραιοτήτων για την αύξηση της συνέργιας του συστήματος μεταφορών με τις πολιτικές προώθησης της βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης.