Συγκριτική μελέτη για τη λειτουργία των υπαίθριων δημόσιων αστικών χώρων στις αθηναϊκές γειτονιές

Résumé

Οι ελληνικές πόλεις, δεχόμενες τις ισχυρές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, παρουσιάζουν τάσεις μετασχηματισμού  που γίνονται εμφανείς, μεταξύ άλλων, στους δημόσιους χώρους τους. Η παρατήρηση αυτή είναι σημαντική δεδομένης της επιρροής που ασκεί η μορφή των δημόσιων χώρων στο βαθμό επιτυχούς λειτουργίας των πόλεων και στην ποιότητας ζωής των πολιτών. Η παραπάνω άποψη τεκμηριώνεται μέσω της αποδεδειγμένης ικανοποίησης των αναγκών των αστών μέσω των δημόσιων χώρων των πόλεων. Αυτή η συλλογιστική δικαιολογεί τη σημασία της συμπεριφορικής μελέτης για την κατανόηση και τη λειτουργία των δημόσιων χώρων που, με τη σειρά της, αποτελεί το κύριο μέσο ερμηνείας των μετασχηματισμών που καταγράφονται σε αυτούς ή ανάλυσης κατά την άσκηση αστικού σχεδιασμού.

Παρότι η συγκεκριμένη ερευνητική προσέγγιση έχει εδραιωθεί στον ακαδημαϊκό διάλογο, έχοντας τις ρίζες της σε μελέτες των τελευταίων 50 ετών, εντούτοις έχει σημαντικά περιθώρια εξέλιξης, αφού το ερευνητικό πλαίσιο που έχει μέχρι τώρα αναπτυχθεί: (α) δεν καλύπτει τον μεσογειακό και τον ελλαδικό χώρο, (β) δεν εξετάζει δημόσιους χώρους σε γειτονιές παρά μόνο σε αστικά κέντρα, (γ) είναι εστιασμένο σε συγκεκριμένες πτυχές του αστικού χώρου, (δ) τις οποίες προσεγγίζει με υψηλό βαθμό αφαίρεσης και με (ε) έμφαση να δίδεται σε ποιοτική ανάλυση, ενώ (στ) αποφεύγεται η συγκριτική μελέτη για τους διάφορους τύπους δημόσιου χώρου. Στο πλαίσιο αυτό, η συγκεκριμένη ερευνητική εργασία επιχειρεί να καλύψει αυτό το γνωστικό κενό, εστιάζοντας στην συγκριτική μελέτη δύο αστικών συντελεστών (δρόμου και πλατείας) σε γειτονιές της ελληνικής πρωτεύουσας. Πρόκειται για μια εμπειρική μελέτη που στοχεύει στην κατανόηση των αποτελεσμάτων που έχουν οι σχεδιαστικές πρακτικές στη ζωτικότητα των υπαίθριων δημόσιων αστικών χώρων, ένα μέγεθος που ορίζεται σε όρους χρήσης των χώρων από τους κατοίκους τους. Στην πράξη, επιχειρείται η πρόβλεψη της ανθρώπινης έκφρασης σε σχέση με τις σχεδιαστικές ποιότητες των χώρων ώστε να διατυπωθούν κατευθύνσεις για την άσκηση πολιτικών αναπλάσεων στην Αθήνα και σε ελληνικές πόλεις, γενικότερα, αφού στο σύνολό τους εντοπίζονται κοινά χαρακτηριστικά στην κλίμακα της γειτονιάς.