Eννοιολογική μεταφορά : μια απόπειρα διδακτικής αξιοποίησης

Abstract

Εχοντας ως θεωρητική αφετηρία την προσέγγιση της μεταφοράς ως διαδικασίας της σκέψης και όχι ως απλό προϊόν της γλώσσας, θεωρώ ότι μπορούμε να εκτιμήσουμε επιπλέον τη σχέση της σκέψης και της εμπειρίας με τη γλώσσα, όπως και της γλώσσας με τη λογοτεχνία, αλλά και να αντιμετωπίσουμε μέσα από μια διαφορετική προοπτική την παρουσία και το ρόλο της μεταφοράς στη λογοτεχνία, με απώτερο στόχο την προβολή της χρησιμότητάς της στην αναγνωστική προσέγγιση λογοτεχνικών κειμένων. Πιο συγκεκριμένα, αυτό που κατεξοχήν με ενδιαφέρει στο συγκεκριμένο μελέτημα είναι η διδακτική αξιοποίηση, στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού σχολείου, δύο συγκεκριμένων σημείων της θεωρίας της εννοιολογικής μεταφοράς : ότι η μεταφορική σκέψη θεμελιώνεται στην καθημερινή σκέψη και εμπειρία και ότι οι λογοτεχνικές μεταφορές, αν και έχουν μια ιδιαίτερη θέση στο πλαίσιο της μεταφοράς, αποτελούν, σε μεγάλο βαθμό, επέκταση εκείνων των μεταφορών οι οποίες προσδίδουν μια διαφορετική διάσταση στους νοηματοδοτικούς μηχανισμούς της γλώσσας που χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση. Μετά από μία σύντομη αναφορά στη θεωρία της εννοιολογικής μεταφοράς, θα προταθεί μια σειρά δραστηριοτήτων οι οποίες στοχεύουν στην εξοικείωση των μαθητών καταρχάς με τη μεταφορική σκέψη και, σε ένα δεύτερο επίπεδο, τόσο με τον τρόπο με τον οποίο η δυναμική της εννοιολογικής μεταφοράς θεμελιώνει και τη λογοτεχνική μεταφορά όσο και με τους βασικούς μηχανισμούς με τους οποίους μια μεταφορά αντιμετωπίζεται ως λογοτεχνική.