Η κριτική θεωρία και η διδασκαλία της λογοτεχνίας: συνδυάζοντας αναγνωστικές και κριτικές προσεγγίσεις

Περίληψη

Τα τελευταία χρόνια ένας όλο και αυξανόμενος αριθμός μελετών είναι ενδεικτικός της στροφής του ενδιαφέροντος προς τη διερεύνηση της πολύπλευρης κοινωνικο-πολιτισμικής φύσης της λογοτεχνικής ανταπόκρισης. Η έννοια της αλληλεπίδρασης κειμένου-αναγνώστη διευρύνεται και περιλαμβάνει πλέον και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ αναγνωστών, καθώς και τις αλληλεπιδράσεις αναγνωστών και των ευρύτερων κοινωνικών και πολιτισμικών πλαισίων εντός των οποίων διαμορφώνεται η ατομική και συλλογική ταυτότητα των αναγνωστών. Αυτό το συνεχές δούναι και λαβείν αναγνώστη-κειμένου-συγκειμένου εκμεταλλεύομαι στην πρότασή μου, προτείνοντας ένα πλαίσιο προσέγγισης κειμένων στο οποίο η διαδικασία ενθάρρυνσης της κριτικής σκέψης των μαθητών δεν θα στερεί την αναγνωστική απόλαυση. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ανάπτυξη μιας κριτικής αντίληψης που επιτρέπει στους μαθητές και τις μαθήτριες των πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου να διακρίνουν αυτό που οι ίδιοι φέρνουν στο κείμενο από ό,τι το κείμενο τους πείθει να αισθάνονται ή να πιστεύουν, στη βάση όμως μιας αναγνωστικής διαδικασίας που εξακολουθεί να θέτει σε προνομιακή θέση την προσωπική εμπλοκή με το κείμενο και τα ενδιαφέροντα των ίδιων των μαθητών.