Πρότυπο εργαλείο αποτίμησης της πολιτισμικής ανθεκτικότητας στους οικισμούς της Ελλάδας
DOI :
https://doi.org/10.26253/heal.uth.ojs.aei.2025.2374Mots-clés :
Ανθεκτικότητα, Πολιτισμός, Πολιτισμική ανθεκτικότητα, Άυλος πολιτισμός, Υλικός πολιτισμός.Résumé
Η παρούσα εργασία διερευνά τη συσχέτιση της ανθεκτικότητας με τον πολιτισμό, προτείνοντας μια καινοτόμο μεθοδολογία αποτίμησης της πολιτισμικής ανθεκτικότητας του οικιστικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, μέσω ενός πολυκριτηριακού μοντέλου. Αναγνωρίζοντας ότι κάθε οικιστικό σύνολο υφίσταται διαχρονικά ποικίλες πιέσεις ή/και κρίσεις, το προτεινόμενο μοντέλο επιδιώκει να διασφαλίσει τη διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας και τη μεταβίβασή της στις επόμενες γενιές. Το μοντέλο θεμελιώνεται στις δύο βασικές συνιστώσες της ανθεκτικότητας και του πολιτισμού και δύναται να εφαρμοστεί σε κάθε γεωγραφικό και κοινωνικό πλαίσιο. Μέσω της σύνθεσης ποσοτικών και ποιοτικών κριτηρίων, διαμορφώνεται ένα επιστημονικό εργαλείο αξιολόγησης του υλικού και άυλου πολιτιστικού αποθέματος των οικιστικών συνόλων. Η μεθοδολογική προσέγγιση περιλαμβάνει την αρχική κατηγοριοποίηση των πολιτισμικών αγαθών, επί των οποίων εφαρμόζονται κατάλληλοι δείκτες σχετικοί με διαφορετικά είδη πιέσεων ή κρίσεων. Η αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης επιτρέπει την πρόληψη και αποτελεσματική διαχείριση μελλοντικών διαταραχών. Η επιλογή πολυκριτηριακού μοντέλου προκύπτει από την ανάγκη αντιμετώπισης της ετερογένειας των δεικτών (λεκτικών, αριθμητικών, χρονικών κ.ά.), η οποία μέχρι σήμερα δεν επέτρεπε την εξαγωγή αξιόπιστων και συγκρίσιμων συμπερασμάτων. Ως εκ τούτου, η μεθοδολογία αναπτύσσει έναν ενιαίο μηχανισμό με κριτήρια κοινής λογικής και διαδικασία βαθμονόμησης, συνοδευόμενο από οδηγό χρήσης (toolkit) για την καθολική και ομοιογενή εφαρμογή του. Η εν λόγω προσέγγιση δύναται να συμβάλει ουσιαστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων, εισάγοντας την πολιτισμική ανθεκτικότητα ως θεμελιώδη παράμετρο στον σύγχρονο χωρικό σχεδιασμό.
Téléchargements
Références
Ελληνόγλωσση
Νιτσιάκος Β. (1997). ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ. Στο Λαογραφικά Ετερόκλητα (Α εκδ.). ΟΔΥΣΣΕΑΣ.
Ξενόγλωσση
Agapiou Α., L. V., & Themistocleous K., Cuca B., Argyriou A., Sarris A. (2015). Cultural heritage management and monitoring using remote sensing data and GIS: the case study of Paphos area, Cyprus. Computers, Environment and Science, τχ.54, σ. 312.
Azadeh V., Philip G., Jennings R. (2015). Damage assessment and monitoring of cultural heritage places in a disaster and post-disaster event: a case study of Syria. Αγγλία: Durham University, Moores University.
Alonso González, P., Barrero, P., Cantero, S., & Espinosa, B. (2021). The Sustainability of Intangible Heritage in the COVID-19 Era—Resilience, Reinvention, and Challenges in Spain. Sustainability, 13(11), 5796.
Báez-Hernández, R., Brancaleone, D., & De Rosa, M. (2021). Conjunctions of resilience and the Covid-19 crisis of the creative cultural industries. Humanities and Social Sciences Communications, 8, 132. Διαθέσιμο στο: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9001058/ [Accessed 6 Sep. 2025].Beel D., Wallace C., Webster G., Nguyen H., Tait E, 2017. Cultural resilience: The production of rural community heritage,. Journal of Rural Studies, τχ. 54, pp. 459-468.
Beel DE, Wallace CD, Webster G, Nguyen H, Tait E, . (2017). Cultural resilience: the production of rural community heritage, digitalarchives and the role of volunteers. J Rural Stud,τχ. 54, σσ. 459-468.
Bonanno, G.A., Romero, S.A. and Klein, S.I., 2021. The temporal elements of psychological resilience: An integrative framework for the study of individuals, families, and communities. Psychological Inquiry, 32(1), σσ.1-24.
Brabec E., Chilton E. (2015). Toward an ecology of cultural heritage. Chang Over Time τχ.5, τμ.2, σ. 230.
Casey A. και Becker A. (2019). (2019) Institutional and conceptual barriers to climate change adaptation for coastal cultural heritage. Coast Manage, τχ.47, τμ.2, σ. 180.
Chmutina K., Jigyasu R., Bosher LS. . (2016). (2016) Understanding the impacts of climate change on cultural heritagebuildings: a case of York, UK. CIB World Building Congress: intelligent built environment for life,Tampere, Finland,, σ. 188.
Choi Υ., Yang Υ., Sohn H.G. (2012). Resilient cultural heritage through digital cultural heritage cube: Two cases in South Korea. Journal of Cultural Heritage, τχ. 48, σ. 38.
Clauss-Ehlers C. S. (2004). Re-inventing resilience: A model of “culturally-focused resilient adaptation”. Νέα Υόρκη: Kluwer Academic Publishers.
Council of Europe. (2005). Convention on the value of cultural heritage for society (Faro Convention). Ανάκτηση 03 30, 2023, από www.coe.int/en/web/conventions/full-list//conventions/rms/0900001680083746
European Parliament. (2022). Report on the situation of artists and the cultural recovery in the EU (2021/2190(INI)) [A9-0171/2022]. Διαθέσιμο στο: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-9-2022-0171_EL.html.
European Commission, 2021. Strategic Foresight Report 2021: The EU's capacity and freedom to act. Brussels: European Commission. Διαθέσιμο στο: https://commission.europa.eu [Accessed 6 Sep. 2025].
Fabbricatti et al. . (2020). Heritage Community Resilience: towards new approaches for urban resilience and sustainability. City Territ Archit, τχ. 7, τμ.17.
Folke, C., Biggs, R., Norström, A.V., Reyers, B. and Rockström, J., 2021. 2021. Social-ecological resilience and biosphere-based sustainability science. Ecology and Society, 26(3).
Folke C.,Carpenter S., Elmqvist T., Gunderson L. (2002). Resilience and sustainable development: building adaptive capacity in a world of transformations. Ambio A J. Human Environment, τχ. 31, σ. 439.
Folke, C., Carpenter, S.R., Walker, B., Scheffer, . (2010). Resilience Thinking: Integrating Resilience, Adaptability and Transformability. Ecol. Soc., τχ.15, τμ.4.
Holling, C. S. (1973). Resilience and Stability of Ecological Systems. Annual Review of Ecological Systems, τχ. 4, σσ. 1-23.
Holtorf C. (2018). Embracing change: how cultural resilience is increased through cultural heritage. World Archaeological, τχ. 50, σ. 640.
Holtorf H. . (2018). Embracing change: how cultural resilience is increased through cultural heritage. World Archaeology, τχ. 50, τμ. 4: Vulnerability, Risk and Resilience, σ. 645.
Hosagrahar J., Soule J., Fusco Girard L., Potts A. (2016). Cultural Heritage, theUN sustainable development goals, and the new urban agenda.Concept note, ICOMOS. Ανάκτηση 03 30, 2023, από https://www.usicomos.org/wp-content/uploads/2016/05/Final-Concept-Note.pdf/
Labadi S. and Logan W. (2016). Approaches to urban heritage, development and sustainability. Λονδίνο: Routledge.
Logan W. . (2012). Cultural diversity, cultural heritage and human rights: Towards heritage management as human rights-based cultural practice. International Journal of Heritage Studies, τχ.18, τμ. 3, σσ. 1-14.
Pinker S. (2018). Enlightenment Now. The Case for Reason, Science, Humanism, and Progress. Νέα Υόρκη: Viking.
Quarantelli E. L. (1990). Conceptualizing Disasters from a Sociological Perspective. In Mass Emergencies and Disaster, τχ. 7.
Quays S. (2014). Multicultural approaches to disaster and cultural resilience. How toconsider them to improve disaster management and prevention: the Italian case of two earthquakes Barbara Lucini. Economics and Finance, τχ. 18, σ. 153.
Ruggerio C. A. (2021). Sustainability and sustainable development: A review of principles and definitions. Science of The Total Environment, τχ.786, σσ. 10-12.
Saito T. (2016). Cultural Heritage and the Resilience of Communities. Proceedings of the International Expert Meeting on Cultural Heritage and Disaster Resilient Communities within the Framework of the Third UN WorldConference on Disaster Risk Reduction.
Sesana E., Gagnon AS., Bertolin C., Hughes J. (2018). Adapting cultural heritage to climate change risks:perspectives of cultural heritage experts in Europe. Geosciences, τχ.8, σ. 305.
UNDRR. (2015). Proceedings: Third UN World Conference on Disaster RiskReduction, 14–18 March 2015, Sendai, Japan. Ανάκτηση 03 30, 2023, από https://www.preventionweb.net/fles/45069_proceedingsthirdunitednationsworldc.pdf
UNDRR. (2015). Sendai Framework 2015–2030. Sendai, Japan. Accessed11 June 2020. . Ανάκτηση 03 30, 2023, από https://www.preventionweb.net/fles/43291_sendaiframeworkfordrren.pdf.
UNESCO. (2010). The Power of culture for development. Ανάκτηση 04 24, 2023, από http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001893/189382e.pdf
UNESCO. (2011). Recommendation on the Historic Urban Landscape. Παρίσι: UNESCO.
UNESCO. (2013). The Hangzhou Declaration Placing Culture at the Heart ofSustainable Development Policies, Hangzhou, China. Ανάκτηση 03 30, 2023, από https://www.unesco.org/new/fleadmin/MULTIMEDIA/HQ/CLT/images/FinalHangzhouDeclaration20130517.pdf.
UNIDSR. (2012). How To Make Cities More Resilient. A Handbook For Local Government Leaders. A contribution to the Global Campaign 2010-2015. Γενοβα: UNIDSR.
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
(c) Tous droits réservés Aeihoros: Textes d'aménagement du territoire, d'urbanisme et d'aménagement 2025
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale 4.0 International.