Οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα των αλλοδαπών στην Ελλάδα: η περίπτωση της Αττικής

Περίληψη

Η επιχειρηματική δραστηριότητα των μεταναστών συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική αλλά και κοινωνική τους ενσωμάτωση. Σύμφωνα με μια προσέγγιση μετανάστες και επιχειρηματίες μοιράζονται κάποια κοινά χαρακτηριστικά, όπως χαμηλή αποστροφή κινδύνου, υψηλές φιλοδοξίες και ισχυρά εσωτερικά κίνητρα. Είναι ωστόσο προφανές ότι δεν μπορούν όλοι οι μετανάστες να θεωρηθούν εν-δυνάμει επιχειρηματίες. Σε σχέση με την επιχειρηματικότητα των αλλοδαπών στη διεθνή βιβλιογραφία γίνεται σαφής διάκριση ανάμεσα στην «ευκαιρία για επιχειρηματικότητα» και την «επιχειρηματικότητα από ανάγκη». Σκοπός της μελέτης είναι αρχικά να διερευνηθούν οι οικονομικές δραστηριότητες των μεταναστών στην Ελλάδα, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και στη συνέχεια να εντοπιστούν ευκαιρίες και εμπόδια στην οικονομική τους ενσωμάτωση. Η ανάλυση βασίζεται στα στοιχεία της Απογραφής Πληθυσμού του 2011, καθώς και σε στοιχεία του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών. Τα ευρήματα δείχνουν ότι η επιχειρηματικότητα των μεταναστών είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Η διαπίστωση αυτή αφορά σε όλες σχεδόν τις εθνικότητες. Η όποια επιχειρηματικότητά τους περιορίζεται κυρίως σε δραστηριότητες που σχετίζονται με τα "κατώτερα επίπεδα της οικονομίας". Δραστηριοποίηση σε επιχειρήσεις καινοτομίας, τεχνολογιών αιχμής και εξειδικευμένων γνώσεων είναι σπάνιες. Πρόκειται επί της ουσίας για επιχειρηματικότητα λόγω ανάγκης, πίσω από την οποία κρύβονται οι θεσμικές δυσκαμψίες που επικρατούν στην αγορά εργασίας καθώς και η έλλειψη υποστηρικτικών δράσεων εκ μέρους της πολιτείας.