Η λαογραφική έρευνα για το Παραμύθι και ο Κατάλογος των Ελληνικών Μαγικών Παραμυθιών

Abstract

Το παρόν κείμενο παρουσιάζει την ιστορία της σύνταξης του Καταλόγου των ελληνικών παραμυθιών, ως προς το μέρος του που αναφέρεται στην κατηγορία του μαγικού παραμυθιού και περιγράφει το έργο Ελλήνων και ξένων λαογράφων που διαμόρφωσαν το θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο που οδήγησε στη συγγραφή του.
Αφετηρία αυτών των αναζητήσεων αποτέλεσε η διαπίστωση για την παγκοσμιότητα του λαϊκού παραμυθιού, που υπάρχει, προφορικά μεταδιδόμενο, σε περισσότερους από έναν τόπους και εποχές, ποτέ ακριβώς το ίδιο αλλά σε διαφορετικές παραλλαγές. Θεωρήθηκε, λοιπόν, σημαντικό να καταγραφεί και να μελετηθεί η γεωγραφική εξάπλωση και η χρονική ύπαρξη κάθε αφήγησης και στη συνέχεια να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύστημα ένταξης και ερμηνείας όλων των παραμυθιών. Οι προσπάθειες ξεκίνησαν το 1910 και κατέληξαν το διάσημο πια έργο The Types of the Folktales που εμπλουτισμένο και αναθεωρημένο επανεκδόθηκε το 2004 και κατόπιν το 2011. Η διεθνής αυτή ταξινόμηση των Aarne – Thompson και Uther (ATU), όπως λέγεται από τα ονόματα των βασικών συντακτών της, αποτελεί μέχρι σήμερα τη μόνη κοινή γλώσσα σε διεθνές επίπεδο μεταξύ των ειδικών του παραμυθιού.
Αυτό το σύστημα κατάταξης απετέλεσε τη βάση για να συνταχθούν σε κάθε χώρα και οι εθνικοί κατάλογοι των παραμυθιών. Στην Ελλάδα, έπειτα από παρότρυνση του Νικολάου Πολίτη, το έργο ανέλαβε ο Γεώργιος Μέγας, ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα . στην αντιπροσώπευση του ελληνικού παραμυθιού στη δεύτερη αναθεώρηση του διεθνούς Καταλόγου το 1961 και στην εισαγωγή οικοτύπων από το ελληνικό παραμύθι που εμπλούτισαν τα περιεχόμενα του διεθνούς Καταλόγου. Ο ίδιος εισήγαγε νέους οικοτύπους, προερχόμενος από το ελληνικό παραμύθι, εμπλουτίζοντας τη διεθνή κατάταξη. Στην εργασία μας γίνεται λόγος, επίσης, για την επεξεργασία του υλικού και την έκδοση του νέου Καταλόγου όπου παρακολουθείται η διεθνής κυκλοφορία και η ιστορική εξέλιξη του παραμυθιού.