Ideology in Constructivist children’s book illustrations in the Soviet Union (1920-1930)

Περίληψη

Η παρούσα μελέτη έχει ως αντικείμενο  την Kονστρουκτιβιστική εικονογράφηση σε παιδικά βιβλία της περιόδου από τη δεκαετία του 1920 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1930 στη Σοβιετική Ένωση. Με εργαλείο τη σημειωτική της εικόνας, εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους αυτές οι εικονογραφήσεις αντικατοπτρίζουν και συμβάλλουν στα ιδεολογικά ρεύματα της εποχής   τους, ρίχνοντας φως στη σχέση μεταξύ της τέχνης και της ιδεολογίας στο παιδικό βιβλίο, σε μια περίοδο σημαντικών αλλαγών στην πορεία της ιστορίας της Σοβιετικής Ένωσης. Δίνεται έμφαση στην πρόδηλη και άδηλη ιδεολογία που μεταδίδεται μέσω των απεικονιζόμενων θεμάτων, των γραμμών, των σχημάτων και των χρωμάτων, επιλογές στις οποίες προέβησαν κονστρουκτιβιστές καλλιτέχνες για να μεταδώσουν μέσω της εικόνας τις αρχές  της μαρξιστικής ιδεολογίας. Μελέτη περίπτωσης αποτελούν δύο εικονογραφημένα βιβλία, που αντιπροσωπεύουν τις δύο φάσεις της Kονστρουκτιβιστικής εικονογράφησης, η μία ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1920 και η δεύτερη προς το τέλος της δεκαετίας και τις αρχές τις επόμενης δηλαδή 1930. Το πρώτο παράδειγμα αφορά το εικονογραφημένο βιβλίο του Vladimir Lebedev Vchera i Segodnya [Χθες και Σήμερα] (1925) και την επιρροή που άσκησε ο  καλλιτέχνης στη Χρυσή Εποχή των παιδικών βιβλίων στη Σοβιετική Ένωση. Η περίοδος αυτή σηματοδότησε μια κρίσιμη στροφή, με την avant-garde τέχνη να απευθύνεται στα παιδιά ως ξεχωριστό κοινό. Το δεύτερο παράδειγμα, με τίτλο Pyatiletka [Πενταετές Σχέδιο] του Alexey Laptev, που δημοσιεύτηκε το 1930, αντιπροσωπεύει τη μετάβαση      της Kονστρουκτιβιστικής εικονογράφησης προς τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Το εικονογραφημένο αυτό βιβλίο αποτυπώνει την εξελισσόμενη φύση της εικονογράφησης εν μέσω του μεταβαλλόμενου κοινωνικοπολιτικού τοπίου.

Λέξεις-κλειδιά: Eικονογραφημένα βιβλία, εικονογράφηση, ιδεολογία, Kονστρουκτιβισμός, Σοβιετική Ένωση.