«Διπλογλωσσία στην Κύπρο»: Αναπάντητα ερωτήματα και αθέατες πτυχές του ελληνοκυπριακού συγκειμένου

Abstract

Τις τελευταίες δεκαετίες εκφράζεται η άποψη ότι η κυπριακή διάλεκτος είναι σε σχέση διπλογλωσσίας με την Κοινή Ελληνική. Ένα τέτοιο συμπέρασμα προϋποθέτει ότι η Κυπριακή και η Κοινή Ελληνική εναλλάσσονται στο ελληνοκυπριακό συγκείμενο ανάλογα με το κύρος του πλαισίου εκφοράς και ότι ένα ευρύ δομικό χάσμα χωρίζει τις δυο ποικιλίες∙ σημαίνει, ειδικότερα, ότι η Κοινή Ελληνική αξιοποιείται σε συγκείμενα κύρους, μαθαίνεται στο σχολείο και είναι ξένη και τεχνητή στους Ελληνοκυπρίους, οι οποίοι «αποκτούν» [acquire] μόνο την Κυπριακή. Στο παρόν άρθρο, αφού πρώτα, αποσαφηνιστεί η έννοια της διπλογλωσσίας, θα συζητηθούν τα ερωτήματα που προκύπτουν από τον ισχυρισμό ότι στην Κύπρο υπάρχει διπλογλωσσία και θα σχολιαστούν κριτικά οι πτυχές του ελληνοκυπριακού γλωσσικού συγκειμένου που ο εν λόγω ισχυρισμός αφήνει αθέατες. Συνεπώς, το παρόν άρθρο συνιστά περισσότερο μια πρώτη κριτική παρέμβαση που εντοπίζει αναπάντητα ερωτήματα, κενά και ιδεολογικές στρατεύσεις του υπό εξέταση ισχυρισμού περί διπλογλωσσίας, παρά ολοκληρωμένη αναίρεσή του. Μέσα από αυτήν την σκοποθεσία, το άρθρο εξετάζει κριτικά την ενοχοποίηση και ετεροποίηση του ελλαδικού στοιχείου την οποία προϋποθέτει και συγχρόνως επιτελεί το επιχείρημα της διπλογλωσσίας στην Κύπρο. Η εν λόγω ενοχοποίηση και ετεροποίηση αναπόφευκτα πλαισιώνουν τον ισχυρισμό περί διπλογλωσσίας στην Κύπρο και έτσι επιτρέπουν την ανάδυση της υπόθεσης ότι ο ισχυρισμός αυτός κόβει και ράβει το κυπριακό συγκείμενο στα μέτρα μιας ιδεολογικοποίησης της έννοιας της διπλογλωσσίας.