To δίπολο ιστορία – Ιστορία του 1821 και η διττή τροπικότητα στο παιδικό βιβλίο γνώσεων

Abstract

Οι συγγραφείς των παιδικών βιβλίων γνώσεων επιχειρούν να μεταδώσουν στους ανήλικους αναγνώστες πληροφορίες για ένα θέμα, ένα γεγονός ή μια επιστήμη μέσα από ιστορίες εύληπτες και ευχάριστες, που διακρίνονται, ωστόσο, για την επιστημονική τους εγκυρότητα και τις επιδέξιες τεχνικές των δημιουργών και των εικονογράφων. Η Ιστορία πραγματεύεται τα γεγονότα του παρελθόντος που έχουν πρωταγωνιστή τον άνθρωπο και σκοπός της διδασκαλίας της στους νέους είναι, μεταξύ άλλων, η μετάδοση αξιών, η αξιολόγηση του τρόπου διαμόρφωσης των ανθρώπινων σχέσεων μέσα στο χρόνο, και η ώθησή τους να σκέπτονται κριτικά. Εύλογα, επομένως, κερδίζει διαρκώς έδαφος ως θεματική στο συγκεκριμένο κειμενικό είδος, που αρθρώνεται σε γλωσσικό και ιδεολογικό επίπεδο και βασίζεται σε αφηγηματικά τεχνάσματα με παιδευτική αξία, αποτελώντας έναν πολυφωνικό, πολιτισμικό «τόπο».

Καθώς ο Αγώνας της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 1821 αποτελεί σπουδαίο ζήτημα σε ιστορικό, κοινωνικό, γεωπολιτικό, διπλωματικό, οικονομικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, η εξιστόρηση γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης στα παιδιά δύναται να ενισχύσει τον κριτικό τους προβληματισμό, ενώσω τους προσφέρει τη δυνατότητα να μάθουν το παρελθόν τους μέσα από την ερμηνεία των αλλαγών που έλαβαν τότε χώρα σε ηθικό, ιδεολογικό, πολιτισμικό και θρησκευτικό επίπεδο. Εν προκειμένω, θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας Γιολάντα Χατζή, με τη συμβολή της ιστορικού Χριστίνας Κουλούρη και του εικονογράφου Πέτρου Χριστούλια, επιχείρησε να ενσταλλάξει σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας πολύτιμες γνώσεις και πολιτισμικά στοιχεία αναφοράς, όπως είναι η ατομική και κοινωνική μνήμη, μέσα από το έργο της Ρήγας Φεραίος της σειράς «Μικρές ελληνικές ιστορίες» (εκδόσεις Καστανιώτη, 2020).