Νίκου Καζαντζάκη Στα Παλάτια της Κνωσού: ζητήματα ταυτότητας και ετερότητας στην προοπτική της σύνθεσης των ιστορικών χαρακτήρων

Abstract

Το μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη Στα Παλάτια της Κνωσού (1981) εντάσσεται στην ενότητα των έργων που εγκιβωτίζουν στην πλοκή τους όψεις του μινωικού πολιτισμού και παραλλαγές των μύθων του. Επί πλέον, ο μύθος του Θησέα προσλαμβάνει ιστορικό περιεχόμενο, καθώς οι πολιτισμικές θεωρίες για την ακμή, την παρακμή και την καταστροφή πολιτειακών συστημάτων και οι φιλοσοφικές θέσεις για τη διαμόρφωση του ηγέτη μέσα στα συμφραζόμενα της πόλης προσδίδουν αληθοφάνεια στον ήρωα. Παράλληλα, το ίδιο μυθιστόρημα εντάσσεται στα ενδιαφέροντα του συγγραφέα για την παιδεία, την εκπαίδευση και τη θέση των κλασικών έργων στο σχολείο. Στη σύντομη αυτή μελέτη α) διερευνούμε τη χρονολόγηση του έργου λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές συζητήσεις που το τοποθετούν στον Μεσοπόλεμο, β) ανιχνεύουμε θέματα που εμφανίζονται και αναπτύσσονται παρόμοια ή αντιστικτικά και σε άλλα έργα του Καζαντζάκη, όπως είναι η Ασκητική και η Οδύσεια, επιβεβαιώνοντας έτσι την υπόθεση ότι το μυθιστόρημα γράφεται στην ίδια εποχή με αυτά. γ) Στη συνέχεια, διακρίνουμε και αναλύουμε δύο μορφές ηρώων, ο τραγικός και ο παραμυθιακός ήρωας και δ) εξετάζουμε την εξέλιξη του δίπολου ταυτότητα vs ετερότητα στις θετικές και αρνητικές του όψεις. Άλλωστε, οι μορφές των ηρώων, τα πρόσωπα και οι καταστάσεις, που αποτελούν περιεχόμενα του δίπολου αυτού, βοηθούν τον αναγνώστη να ξεκινήσει τη μελέτη του μυθιστορήματος.