Οι παραλλαγές του λαϊκού παραμυθιού και τα ευτράπελα παραμύθια ως υλικό για την αξιοποίησή τους στη διαπολιτισμική εκπαίδευση.

Abstract

Το λαϊκό παραμύθι εμπεριέχει στοιχεία εθνικής ταυτότητας και πλείστες τοπικές αντιλήψεις περί των πραγμάτων, αλλά ταυτόχρονα διαθέτει και έναν οικουμενικό χαρακτήρα. Είναι εύπλαστο, αλλά διατηρεί και τον βασικό του δομικό πυρήνα. Οι τόσες παραλλαγές των παραμυθιών, που εντόπισαν οι εθνολόγοι σε όλες τις χώρες της γης, δηλώνουν την παγκοσμιότητά τους. Επίσης, οι διαπολιτισμικές έρευνες, που αναλύουν το παραμύθι, έδειξαν ότι, ενώ τα βασικά μοτίβα επαναλαμβάνονται από τόπο σε τόπο και διατηρούνται ανέπαφα, εντούτοις, υπάρχουν τοπικές παραλλαγές του κάθε λαού.
Τα τελευταία χρόνια υλοποιούνται όλο και περισσότερα εκπαιδευτικά projects, που έχουν σκοπό να καλλιεργήσουν τη διαπολιτισμική ευαισθησία στους μαθητές μέσα από τη χρήση των λαϊκών παραμυθιών. Τα κοινά μοτίβα και γενικά οι ομοιότητες που υπάρχουν μεταξύ των παραμυθιών βοηθούν τα παιδιά να ανακαλύψουν την πολιτισμική ποικιλία του κόσμου και να διαπιστώσουν ομοιότητες ή διαφορές ανάμεσα στο δικό τους πολιτισμό και σε άλλους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης των παραμυθιών για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, παρουσιάζουν οι διάφορες παραλλαγές και τα ευτράπελα παραμύθια. Η τάση του λαϊκού παραμυθιού για διακωμώδωση, σάτιρα συμπεριφορών, στάσεων κ.λπ, είναι κοινή συνήθεια σε λαούς από διαφορετικούς πολιτισμούς και, επομένως, αυτή μπορεί να αποτελέσει πυρήνα συνάντησης διαφορετικών εθνολογικών, θρησκευτικών, πολιτισμικών κ.ά. ταυτοτήτων.
Στο παρόν άρθρο επιχειρείται να αναδειχθεί η συνάντηση του «εμείς» με το «άλλο», μέσα από παραλλαγές ενός παραμυθιού που έχει έντονο το στοιχείο του κωμικού. Θα ενισχυθεί έτσι η άποψη ότι γενικά ο λαϊκός πολιτισμός είναι από τα πιο πρόσφορα πεδία για την πραγματοποίηση της «πολιτισμικής συνάντησης» και της ανάδειξης των κοινών πολιτισμικών στοιχείων ανάμεσα στους λαούς, χωρίς ταυτόχρονα να παραγνωρίζονται και οι ιδιαιτερότητες οι οποίες καθορίζονται από τη γενική και την τοπική ιστορία.