Αγόρι, κορίτσι: Εννοιολογήσεις ανδρισμού και αποδόμηση της έμφυλης ευταξίας στο παιδικό εικονοβιβλίο

Περίληψη

Η συγκρότηση της ατομικής ταυτότητας συνιστά πολύπλοκη και εξελίξιμη διαδικασία  που εμπλέκει τον κοινωνικό περίγυρο και εξαρτάται από τις εκάστοτε κοινωνικές κατασκευές. Σύμφωνα με μελετητές σπουδών ανδρισμού, φεμινιστικών, κοινωνιολογικών, queer και μεταμοντερνιστικών θεωριών, κοινωνική κατασκευή αποτελεί και το κοινωνικό φύλο, που κατηγοριοποιεί τα μέλη μιας κοινωνίας σε άνδρες και γυναίκες, υπαγορεύοντας έμφυλες συμπεριφορές και παγιώνοντας έμφυλες ταυτότητες. Η σύγχρονη παιδική λογοτεχνία, ωστόσο, συμβαδίζοντας με τις κοινωνικές εξελίξεις, επιχειρεί διστακτικά μεν αλλά ολοένα και περισσότερο να αποδομήσει τους έμφυλους ορισμούς που θεμελιώνουν τις έμφυλες ταυτότητες, προκειμένου να ενθαρρύνει το ανήλικο κοινό αλλά και τον ενήλικο συναναγνώστη του να σκεφτεί κριτικά αναφορικά με το τι, τελικά, καθιστά «κορίτσι» ένα κορίτσι και τι «αγόρι» ένα αγόρι. Απώτερος σκοπός μιας τέτοιας στροφής εκ μέρους των συγγραφέων, των εικονογράφων και των εκδοτών που αγκαλιάζουν τέτοια εγχειρήματα είναι η παρακίνηση του παιδιού να κατανοήσει και να αποδεχθεί τον εαυτό του και τους άλλους, αγκαλιάζοντας την πολύπλευρη προσωπικότητά του, απεκδυόμενο έμφυλους ορισμούς και πρότυπα. Εν προκειμένω θα εστιάσουμε στην ανδρική ταυτότητα και θα αναλυθεί πώς το, μεταφρασμένο στα ελληνικά, βιβλίο με τίτλο Αγόρι, Κορίτσι της Hélène Druvert (2024, Καπόν) ωθεί τα παιδιά να αντιληφθούν την αρρενωπότητα όχι ως αντιθετική έννοια προς τη θηλυκότητα, αλλά ως έννοια ρευστή και σε σχέση με αυτήν, υπερβαίνοντας κυρίαρχες έμφυλες πολιτισμικές κατασκευές.