Η μεταφυσική ως οντολογία και ως γνωσιολογία στο νεοπλατωνικό Πρόκλο (412-485)

Abstract

Στο άρθρο αυτό επισημαίνεται ότι ο Πρόκλος εισάγει, σ' ένα από τα πρώτα κείμενα του εκτενούς έργου του Περί της κατά Πλάτωνα Θεολογίας, έναν ιδιότυπο αγνωστικισμό, προβάλλοντας με απροκάλυπτη ένταση τη δυσπιστία του απέναντι στη δυνατότητα των γνωστικών κέντρων του ανθρώπου να συλλάβουν συνολικά τη βαθύτατη ουσία της θείας αιτίας των όντων. Προκειμένου ωστόσο να διατηρήσει αλώβητη τη θεολογική θεμελίωση του συστήματός του, αποκλείει οιαδήποτε εκδοχή σκεπτικιστικής αμφισβήτησης του μεταφυσικού οικοδομήματος. Εισάγει επίσης, ακολουθώντας έναν ιδιότυπο πλατωνισμό, μια ιεραρχημένη αξιολογικά κλίμακα των γνωστικών δραστηριοτήτων του ανθρώπου, πράγμα που εκφράζεται με τον έντονο
περιορισμό της αριστστελικής αισθησιοκρατίας και με την κατάταξή της στην τελευταία γνωσιολογική βαθμίδα.