Graphic Novels: Μια όψιμη μορφή των κόμικς-Λογοτεχνία ή αυθύπαρκτη τέχνη; Χρήση και κατάχρηση του όρου

Abstract

Τα Graphic Novels (GN) κερδίζουν ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον του κοινού, της κριτικής και της επιστημονικής κοινότητας. Οι αναγνώστες ανακαλύπτουν μια νέα διάσταση της «λογοτεχνίας» που συνδυάζει τον Λόγο με την Εικόνα. Δημιουργοί και εκδότες πειραματίζονται με τις όψιμες δυνατότητες του Μέσου των κόμικς, πολλές φορές δανειζόμενοι την «αίγλη» κλασικών λογοτεχνικών κειμένων, χωρίς ωστόσο να αποφεύγουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Οι ακαδημαϊκοί σπεύδουν να εγκωμιάσουν το «νέο είδος». Οι εκπαιδευτικοί βρίσκουν σε αυτό ένα «εργαλείο», αρωγό στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα GN δανείζονται, πράγματι, και συνδυάζουν στοιχεία άλλων επικοινωνιακών Μέσων και Τεχνών, δημιουργώντας μεγάλες προσδοκίες. Εντούτοις, στόχος μας είναι να δείξουμε πως αποτελούν μια αυτοδύναμη φόρμα των «κόμικς» (ή καλύτερα, όπως θα δούμε στη συνέχεια, των «εικονογραφηγημάτων»). Αν θέλουμε να αποδώσουμε στα GN την αξία που τους αναλογούν, οφείλουμε να τα αντιμετωπίσουμε μάλλον ως μια ολοκληρωμένη φόρμα του Μέσου των εικονογραφηγημάτων, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, ικανή να δώσει τα δικά της ώριμα έργα, παρά ως συμπλήρωμα ή υποκατάστατο της λογοτεχνίας ή κάποιας άλλης έντεχνης δημιουργίας. Με άλλα λόγια, δεν αξίζουν την προσοχή μας, επειδή μοιάζουν με κάτι ούτε γιατί «εκλαϊκεύουν» κάποια άλλη τέχνη. Μόνο αν πάρουμε τις αναγκαίες αποστάσεις, αν απομακρυνθούμε από τη «μόδα» της εποχής και την ταύτισή τους με άλλες τέχνες, θα είμαστε σε θέση, πρώτον, να δούμε τα GN ως αυτό που πραγματικά είναι και, δεύτερον, να αναγνωρίσουμε το «νέο» που κομίζουν στον πολιτισμό της ανάγνωσης.