Η έννοια της διασκευής σε έργα με αποδέκτη το παιδί. Σύγκριση και σχολιασμός του ιδεολογικού υπόβαθρου γραπτής πηγής και διασκευής. Χάιντι: από το βιβλίο στη μικρή οθόνη

Περίληψη

Η παρούσα εργασία αναφέρεται στο ζήτημα της διασκευής μιας λογοτεχνικής πηγής σε τηλεοπτική σειρά. Η ανάλυση εστιάζει στις ιδεολογικές διαφοροποιήσεις που διαπιστώνονται κατά την προσαρμογή του λογοτεχνικού κειμένου της Χάιντι, γραμμένο στην προτεσταντική Ελβετία του 1880, σε τηλεοπτική σειρά επεισοδίων anime από το γιαπωνέζικο στούντιο παραγωγής ‘Zuiyo Eizo’  το 1980. Για την ανάλυση του βιβλίου και του anime θα εφαρμόσουμε τις αρχές της Νέας Κριτικής που προσεγγίζει κάθε έργο με βάση τα δομικά του στοιχεία. Αναλύοντας το θέμα, τη δομή, την οπτική γωνία αφήγησης, το σκηνικό, την πλοκή και τους χαρακτήρες αποκαλύπτεται το ιδεολογικό υπόβαθρο, τόσο του βιβλίου, όσο και της διασκευής. Οι κινηματογραφικές μεταφορές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό αναφοράς στο έργο-πηγή. Η διασκευή της Χάιντι ως κινηματογραφική μεταφορά ανήκει στην κατηγορία του ‘σχολίου’ (commentary). Οι διασκευές αυτής της κατηγορίας δεν μεταφέρουν αυτούσιο το έργο-πηγή, αλλά μεταλλάσσουν ποικίλα στοιχεία του, χωρίς ωστόσο να καθιστούν την πηγή μη αναγνωρίσιμη. Συγκεκριμένα στη Χάιντι μένει σταθερή η δομή της ιστορίας και το σκηνικό, ενώ αλλάζει η οπτική γωνία, το θέμα μετατοπίζεται, εμπλουτίζεται η πλοκή και οι χαρακτήρες. Βασική ιδεολογική διαφορά που προκύπτει είναι ότι η προσέγγιση του anime είναι εκσυγχρονισμένη, απαλλαγμένη από το έντονο ηθικολογικό και θρησκευτικό χαρακτήρα της πηγής και βάζει στο επίκεντρο της αφήγησης την παιδική οπτική. Το αποτέλεσμα είναι ότι η διασκευή δίνει νέα πνοή σε ένα έργο που αποδεικνύεται κλασικό, αν ως κλασικό μπορεί να χαρακτηριστεί ένα έργο με το οποίο πάντα θα βρίσκουμε σημεία επαφής και διαλόγου.