Σύγχρονες ανδρικές ταυτότητες στην παιδική λογοτεχνία: η περίπτωση του βιβλίου Τα Αγόρια

Περίληψη

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, διεθνείς και διαχρονικές έρευνες έχουν αναδείξει την άνιση και στερεοτυπική απεικόνιση των δύο φύλων στην παιδική λογοτεχνία. Όπως έχει φανεί, τα έμφυλα στερεότυπα διαμορφώνουν και αναπαράγουν προκαταλήψεις, οι οποίες διαπερνούν όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής. Η επαναλαμβανόμενη απεικόνιση των παραδοσιακών έμφυλων ρόλων σε μέσα επικοινωνίας, τα οποία λειτουργούν και κοινωνικοποιητικά, ενισχύει την πατριαρχική δομή της κοινωνίας. Η παιδική λογοτεχνία αποτελεί ένα βασικό μέσο μετάδοσης ιδεολογιών και αξιών στο μικρό παιδί, καθώς μέσω των απεικονίσεών της, του παρέχει κοινωνικά αποδεκτά πρότυπα συμπεριφοράς, συμβάλλοντας έτσι στη διαμόρφωση των αντιλήψεων του για τον κόσμο και τον εαυτό του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, συντελεί μεταξύ άλλων και στην διαμόρφωση της ταυτότητας του φύλου του παιδιού, μιας διαδικασίας που σχετίζεται με την αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση του ατόμου. Παρά το γεγονός ότι ερευνητικά έχει δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στις αρνητικές επιπτώσεις των έμφυλων στερεοτύπων στη ζωή και τις μετέπειτα επιλογές των κοριτσιών, η ανάπτυξη των ανδρικών σπουδών κατά τις τελευταίες δεκαετίες ανέδειξε ότι οι παραδοσιακοί έμφυλοι ρόλοι μπορεί να είναι εξίσου δυσλειτουργικοί και περιοριστικοί και για τα αγόρια. Μέσα από τέτοιες συνειδητοποιήσεις, η παιδική λογοτεχνία, αναγνωρίζοντας τον κοινωνικοποιητικό της ρόλο, επιχειρεί πιο ισότιμες απεικονίσεις των φύλων, απαλλαγμένες από περιοριστικά κλισέ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο Τα Αγόρια, το οποίο τόσο κειμενικά όσο και εικονογραφικά παρουσιάζει μια ευρεία γκάμα σύγχρονων ανδρικών ταυτοτήτων.