Συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα και η συμβολή τους στην Περιφερειακή και Τοπική Ανάπτυξη στην Ελλάδα

Περίληψη

Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από τα γεωμορφολογικά της χαρακτηριστικά, καθώς είναι μια ορεινή χώρα και, ταυτόχρονα, έχει τα πιο κατοικημένα νησιά στην Ευρώπη. Επιπρόσθετα, ο πληθυσμός της δεν μοιράζεται εξίσου σε ολόκληρη την επικράτεια, αλλά συγκεντρώνεται στα δύο μητροπολιτικά κέντρα (Αθήνα - Θεσσαλονίκη), γεγονός που οδηγεί σε άνιση κατανομή πόρων μεταξύ περιφερειών και δυσμενείς συνθήκες ανάπτυξης στις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές. Επομένως, θα πρέπει να υπάρξει μια ορθολογική αντίδραση στα προβλήματα που εντοπίζονται σε μια προσπάθεια εξάλειψης των περιφερειακών ανισοτήτων και των επιπτώσεών τους. Ο Αναπτυξιακός Σχεδιασμός και ο Περιφερειακός Σχεδιασμός καθορίζουν την πολιτική που πρέπει να ασκείται προκειμένου να επιτευχθεί ισορροπημένη ανάπτυξη στον χώρο, χωρίς να παραβιάζονται οι σχετικοί κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα ο Αναπτυξιακός Σχεδιασμός και ο Περιφερειακός Σχεδιασμός της χώρας πραγματοποιήθηκαν κυρίως μέσω των Ολοκληρωμένων Μεσογειακών Προγραμμάτων (ΟΜΠ) 1986-1992, τριών Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης, του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013 και του τρέχοντος Προγράμματος (ΕΣΠΑ) 2014 -2020. Αυτά τα προγράμματα περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής δεν βασίζονται μόνο σε εθνικούς πόρους αλλά συγχρηματοδοτούνται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο προσανατολισμός των προαναφερθέντων αναπτυξιακών και θεματικών στόχων προσαρμόζεται σε κάθε περίοδο προγραμματισμού ανάλογα με τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Οι κύριοι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» είναι η έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, η οποία στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 στη χώρα μας μπορεί να επιδιωχθεί μέσω ένδεκα (11) θεματικών στόχων. Στην ενσωμάτωση αυτών των κατευθύνσεων ανάπτυξης του προγράμματος ΕΣΠΑ 2014-2020 συμβάλλουν οι δήμοι κάθε περιοχής, καθώς μπορούν να εκμεταλλευτούν και να συγχρηματοδοτήσουν προγράμματα που στοχεύουν σε μικρότερες χωρικές κλίμακες (LAU 1). Το άρθρο αυτό στοχεύει στο να προσεγγίσει τη σημασία και τη συμβολή των προαναφερθέντων προγραμμάτων στην προώθηση της περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης στην Ελλάδα.