Ο Ζορμπάς σε graphic novel: διαφηγηματικότητα, διεικονικότητα, αυτοαναφορικότητα και μετακειμενικότητα σε μια crossover αποκατάσταση της Καζαντζακικής βιοσοφίας

Περίληψη

Στο παρόν κείμενο επιχειρείται μια κριτική προσέγγιση της διασκευής του: Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Ν. Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Soloup (Αντώνη Νικολόπουλο): Ζορμπάς. Πράσινη πέτρα ωραιοτάτη. Η αναδημιουργία του Ζορμπά σε μία νέα πολυτροπική φόρμα αποτελεί μια αισθητική πρόκληση που διανοίγει προοπτικές για την εξερεύνηση του δυναμικού της παρούσης καλλιτεχνικής δημιουργίας και των εμπειριών των σύγχρονων δεκτών σε συνδυασμό με την ιστορία της πρόσληψης του πρωτότυπου έργου. Υποστηρίζεται ότι ο Ζορμπάς, έχοντας αναχθεί σε σύγχρονο πολιτιστικό μύθο, έχει εγγραφεί στο συλλογικό φαντασιακό διαμεσολαβημένος από τη διάσημη κινηματογραφική του απόδοση του Μ. Κακογιάννη. Αποδεικνύεται στη συνέχεια ότι ο Soloup συγκρουόμενος με την κυρίαρχη φιλμική εκδοχή αποπειράται – με επιτυχία κατά τη γνώμη μας- μέσω της διαφηγηματικής ανάπλασης να αποκαταστήσει την Καζαντζακική βιοσοφία, όχι μόνο σε επίπεδο διαχείρισης της κειμενικής πρώτης ύλης, αλλά κυρίως μέσα από την εικονιστική του αφήγηση. Επιπλέον δε, έχοντας εντρυφήσει στο φαινόμενο «Καζαντζάκης» δημιουργεί ενδιαφέρουσες διακειμενικές και οπτικές μεταφορές καθώς και διακαλλιτεχνικούς διαλόγους που παράγουν και επιθέτουν ερμηνευτικά στρώματα. Αυτό το χαρακτηριστικό μετατρέπει το graphic novel σε ένα δι-ηλικιακό ανάγνωσμα (crossover), κατάλληλο τόσο για τον νεαρό αμύητο όσο και για τον ενήλικο, ειδότα αναγνώστη. Τέλος, σχολιάζονται οι αυτοαναφορικές νύξεις του κειμένου, που παραπέμπουν στη διαδικασία δημιουργίας του και αποκαλύπτουν μοτίβα του καλλιτεχνικού ιδιώματος του Soloup. Ταυτόχρονα λειτουργούν ως μετακειμενικά σχόλια που υποδηλώνουν την προηγηθείσα, σε βάθος ερευνητική ενασχόληση του δημιουργού με τον συγγραφέα και το έργο του.