Λογοτεχνικές εικόνες Μικρασιατών στην προσφυγική πεζογραφία για παιδιά και νέους. Συμβολισμοί και ανατροπές.

Περίληψη

Η Παιδική και Νεανική Λογοτεχνία αποτελεί τον χώρο όπου αναπαρίστανται εικόνες τόσο για τον Εαυτό όσο και τον Άλλο. Μέσα από αυτές οι αναγνώστες ωθούνται να αντιληφθούν την ετερότητα ως θεμέλιο λίθο για την κατανόηση και τη διαμόρφωση της αυτο-εικόνας και της ατομικής ταυτότητας. Στις σημερινές πλουραλιστικές κοινωνίες και παγκοσμιοποιημένες οικονομίες, όπου οι αλλαγές των συνόρων, η διάλυση εθνών και εθνοτικών ομάδων ή η ένωση κρατών θέτουν έντονα στο προσκήνιο ζητήματα ταυτότητας και ετερότητας, η λογοτεχνική εικόνα του πρόσφυγα κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος στα παιδικά βιβλία. Ο ξεριζωμός και η μετακίνηση των Μικρασιατών προσφύγων και ο ρατσισμός που υπέστησαν απασχολούν ιδιαίτερα την προσφυγική πεζογραφία, ενώ ο λόγος που τους εικονοποιεί διακρίνεται από ορισμένα στερεοτυπικά χαρακτηριστικά που συντηρούν την ιδιαιτερότητά τους. Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα και τους συμβολισμούς της πεζογραφικής εικόνας των εκπατρισμένων της Μικρασίας, εξετάζοντας το βραβευμένο μυθιστόρημα της Ελένης Δικαίου με τίτλο Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά (2002). Θα εξετάσουμε ποιοι μύθοι ανατρέπονται, ποιες αλήθειες αναπαράγονται και πώς επαναπροσδιορίζεται η εικόνα του Έλληνα και του Τούρκου στο μυθιστόρημα που επανεκδίδεται σταθερά από το 1990 μέχρι σήμερα, καθώς και αν απαντούν σε αυτό χαρακτηριστικά της Πολυπολιτισμικής Παιδικής Λογοτεχνίας.