Χορός και Έμφυλη Ταυτότητα: Ο χορός ως Σύμβολο και Πεδίο Ανάγνωσης των Έμφυλων Σχέσεων. Ανασκοπική Μελέτη

Περίληψη

Ο χορός συνιστά πολυδιάστατο φαινόμενο το οποίο έχει προσεγγιστεί και ερευνηθεί τόσο στον ελληνικό όσο και στο διεθνή χώρο πολυποίκιλα, με αποτέλεσμα να υπάρχει τεράστια γραμματεία για αυτόν, μέσα από την οποία αναδεικνύεται ο πολυπρισματικός του χαρακτήρας. Στην πολύχρονη επιστημονική έρευνα του χορού είδαν το φως της δημοσιότητας μελέτες που χρησιμοποίησαν ως θεωρητικό υπόβαθρο τόσο θεωρίες και μεθόδους από το χώρο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών όσο και από το χώρο των φυσικών επιστημών. Υπό τους όρους των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, ο χορός αντιμετωπίστηκε ως μία ιδιαίτερη πτυχή του τοπικού πολιτισμού ή γενικότερα του πολιτισμού, καθώς και ως πολιτισμός. Κατά τη δεκαετία του 1980 εισήχθη στην ανθρωπολογική και κοινωνιολογική έρευνα η θεωρία της κοινωνικής και πολιτισμικής κατασκευής της ταυτότητας ή κονστρουκτιβισμός, μέσω της οποίας προβλήθηκε η θέση ότι, το φύλο δεν είναι δεδομένο της φύσης, αλλά αντίθετα έχει πολιτισμικό περιεχόμενο, αποτελεί κοινωνική σχέση και συνιστά πολιτισμικό σύμβολο, θεωρητική οπτική που είχε τις ανάλογες προεκτάσεις της στο πεδίο μελέτης του χορού. Σκοπός της εργασίας είναι να καταδείξει τις έρευνες που σχετίζονται με τη μελέτη του χορού υπό τους όρους της θεωρίας της κοινωνικής και πολιτισμικής κατασκευής της έμφυλης ταυτότητας από την πλευρά των μελετητών του χορού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ειδικότερα, μέσω της ανασκόπησης της συναφούς βιβλιογραφίας-διεθνούς και ελληνικής- και με αναφορά στις έννοιες κοινωνικό φύλο, έμφυλες σχέσεις, έμφυλη ταυτότητα και χορός, η εργασία στοχεύει στην κριτική παρουσίαση των μεθοδολογικών προσανατολισμών σχετικών με την κοινωνική κατασκευή της έμφυλης ταυτότητας και το χορό, που είδαν το φως της δημοσιότητας τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια. Από την ανασκόπηση διαπιστώθηκε ότι οι ερευνητές αντιμετωπίζουν τις έμφυλες σχέσεις και τους κοινωνικούς ρόλους των φύλων όχι ως σταθερές και παγιωμένες πρακτικές, αλλά ως συνεχώς εξελισσόμενες και μεταβαλλόμενες στο χρόνο και στο χώρο. Παράλληλα, χρησιμοποιώντας τις έννοιες-εργαλεία "χορός", "χορευτικές πρακτικές", "δρώμενα", "εξουσία", "δύναμη", "κοινωνική ευταξία", ερμηνεύουν τις έμφυλες σχέσεις και τους κοινωνικούς ρόλους των φύλων μέσω του χορού, όπου οι χορευτικές κοινωνίες προσεγγίζονται ως "τόπος" στον οποίο αντανακλώνται όλων των ειδών οι σχέσεις, μεταξύ των οποίων και οι διαπροσωπικές ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες.