Αξιολόγηση της κινητικής επάρκειας, της φυσικής δραστηριότητας και της σωματικής διάπλασης μαθητών και μαθητριών Στ΄ δημοτικού και Γ΄ τάξης γυμνασίου

Περίληψη

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να αξιολογηθεί η κινητική επάρκεια, η φυσική δραστηριότητα και η σωματική διάπλαση των μαθητών και μαθητριών της Στ΄ τάξης δημοτικού σχολείου και της Γ΄ τάξης γυμνασίου μέσω αντιπροσωπευτικών δεικτών, με εύχρηστες και αξιόπιστες μετρήσεις ή δοκιμασίες, σε σχέση με τιμές αναφοράς (νόρμες) ή τιμές στόχου. Το δείγμα αποτέλεσαν 478 μαθητές και μαθήτριες της Στ΄ δημοτικού (ηλικία: 11.4 ± 0.5) και της Γ΄ τάξης γυμνασίου (ηλικία: 14.4 ± 0.5), από 20 σχολεία αστικής, ημιαστικής και αγροτικής περιοχής των νομών Σερρών και Κιλκίς. Μετρήθηκαν το ύψος και βάρος, η περιφέρεια μέσης και οι επιδόσεις σε τρία κινητικά τεστ: άλμα σε μήκος χωρίς φόρα (Τ1), ευκαμψία ισχίων σε εδραία θέση (Τ2) και δρόμος ταχύτητας 20m (Τ3). Η φυσική δραστηριότητα και οι λοιπές καθημερινές δραστηριότητες καταγράφθηκαν αναλυτικά σε εβδομαδιαίο πίνακα. Για την αξιολόγηση της κινητικής επάρκειας, της φυσικής δραστηριότητας και της σωματικής διάπλασης χρησιμοποιήθηκαν νόρμες και τιμές στόχου από εθνικά ή διεθνή δεδομένα και συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες αντίστοιχα του δημοτικού και του γυμνασίου παρουσίαζαν σε σημαντικά ποσοστά ελλείψεις στην κινητική επάρκεια στο τεστ Τ1 (μαθητές: 29 και 20%, μαθήτριες: 24 και 35%) και στο τεστ Τ3 (μαθητές: 5 και 20%, μαθήτριες: 9 και 19%), ενώ απείχαν από την επίδοση στόχου στο τεστ Τ2 (μαθητές: 52 και 43%, μαθήτριες: 26 και 21%) και από την τιμή στόχου της μιας ώρας - ημερήσιας φυσικής δραστηριότητας (μαθητές: 28 και 40%, μαθήτριες 55 και 60%). Σε σημαντικά ποσοστά επίσης κατατάσσονταν σε επίπεδα υπέρβαρων και παχύσαρκων για την ηλικία τους (μαθητές 35 και 29%, μαθήτριες 37 και 32%). Σημαντικές συσχετίσεις παρατηρήθηκαν ανάμεσα στις επιδόσεις των τεστ Τ1 και Τ3 (r=-0.58, p<0.001), στις τιμές του Δείκτη Μάζας Σώματος με τις επιδόσεις των τεστ Τ1 και Τ3 (r=-0.22 και r=0.29 αντίστοιχα, p<0.001), καθώς και στον ημερήσιο χρόνο φυσικής δραστηριότητας με το χρόνο μελέτης και τηλεθέασης (r=-0.20 και r=-0.19 αντίστοιχα, p<0.001). Συμπεραίνεται ότι αρκετοί μαθητές και μαθήτριες στο δημοτικό και στο γυμνάσιο έχουν ελλείψεις όσον αφορά στην κινητική τους επάρκεια, συμμετέχουν περιορισμένα σε φυσικές δραστηριότητες, όλο και λιγότερο με την αύξηση της ηλικίας τους, σε αντίθεση με τις καθιστικές τους δραστηριότητες που αυξάνονται. Περίπου 1 στους 3 έχει υπερβάλλον βάρος, που προμηνύει υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας κατά την ενηλικίωσή τους. Συνεπώς, η αξιολόγηση της κινητικής και σωματικής τους ανάπτυξης στις ηλικίες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης κρίνεται αναγκαία (από άποψη πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης) για την προαγωγή της φυσιολογικής ανάπτυξης και της υγείας τους.