Φυσιολογία του Ανθρωπίνου Θερμορυθμιστικού Συστήματος – Θερμική Ισορροπία

Περίληψη

Στα ομοιόθερμα ζώα όπως ο άνθρωπος, η διατήρηση της θερμικής ισορροπίας του οργανισμού σε σχεδόν σταθερά επίπεδα επιτυγχάνεται μέσω φυσιολογικών και συμπεριφοριστικών αποκρίσεων. Η θερμική αυτή ισορροπία είναι αποτέλεσμα της ισοτιμίας του ρυθμού παραγωγής και του ρυθμού απώλειας θερμότητας. Η παραγωγή θερμότητας προέρχεται από τον καταβολισμό των θρεπτικών συστατικών στα κύτταρα. Κατά την διαδικασία αυτή απελευθερώνεται ενέργεια της οποίας το μεγαλύτερο μέρος μετατρέπεται σε θερμότητα μέσα στο σώμα. Η παραγωγή θερμότητας επηρεάζεται από ένα σύνολο παραγόντων όπως το φύλο, η ηλικία, η σωματική σύνθεση, η μυϊκή δραστηριότητα, η θερμοκρασία του περιβάλλοντος, η λήψη τροφής και οι διάφορες ασθένειες. Προκειμένου όμως να επέλθει θερμική ισορροπία θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν οι μηχανισμοί ανταλλαγής θερμότητας του σώματος με το περιβάλλον οι οποίοι ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: ξηρού και υγρού τύπου. Ο μηχανισμός ξηρού τύπου περιλαμβάνει το μηχανισμό της αγωγής, της μεταφοράς και της ακτινοβολίας ενώ ο μηχανισμός υγρού τύπου περιλαμβάνει κυρίως την εξάτμιση του νερού από τα διάφορα μέρη του σώματος. Οι παραπάνω πληροφορίες αναλύονται αποκλειστικά σε ξενόγλωσσα περιοδικά και εκδόσεις, ενώ η σχετική γνώση στα ελληνικά παραμένει ελάχιστη. Ο σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν να συνοψίσει την υπάρχουσα γνώση σχετικά με το θερμορρυθμιστικό σύστημα του ανθρώπου, συγκεκριμένα τις αρχές που διέπουν την έννοια της θερμικής ισορροπίας. Αναλύονται οι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή θερμότητας και γίνεται λεπτομερής περιγραφή των μηχανισμών που εξασφαλίζουν την διάχυση της περίσσειας θερμότητας στο περιβάλλον προκειμένου να επιτευχθεί θερμική ισορροπία. Για την επιλογή των πληροφοριών έγινε περιεκτική αναζήτηση στη διεθνή βάση δεδομένων Pubmed χρησιμοποιώντας όρους σχετικούς με το θερμορρυθμιστικό σύστημα, την παραγωγή θερμότητας και τους μηχανισμούς αποβολής θερμότητας από το σώμα. Η σημαντικότητα της μελέτης των παραπάνω θεμάτων έγκειται στην αναγκαιότητα της επίτευξης θερμικής ισορροπίας στον οργανισμό προκειμένου να αποφευχθούν ατυχήματα και ασθένειες που σχετίζονται με την υπερθερμία.