https://journals.lib.uth.gr/index.php/tovima/issue/feed Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών 2025-11-25T10:54:36+00:00 Πηνελόπη Βέργου pvergou@uth.gr Open Journal Systems <p>Στο ΒΗΜΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ δημοσιεύονται πρωτότυπες ερευνητικές μελέτες και άρθρα, ενώ φιλοξενούνται θεωρητικές αναζητήσεις και ερευνητικά εγχειρήματα που καλύπτουν το ευρύ φάσμα των πεδίων των κοινωνικών επιστημών: οικονομικά, κοινωνιολογία, ψυχολογία, πολιτική επιστήμη, δημογραφία, κοινωνική ιστορία, κοινωνική ανθρωπολογία, επιστήμες της αγωγής.</p> <p>Το ΒΗΜΑ τΚΕ, από την ίδρυση το 1989, ενθαρρύνει τον διάλογο στον χώρο των κοινωνικών επιστημών και δημοσιεύει όλες τις επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις. Εστιάζει τόσο σε εθνικές όσο και διεθνείς μελέτες, ενώ προάγει τον διεπιστημονικό χαρακτήρα πρωτότυπων ερευνητικών μελετών. Δημοσιεύει επίσης, βιβλιοκριτικές από τον ελληνικό και τον διεθνή χώρο, σχετικές με τις κοινωνικές επιστήμες.</p> <p>Το ΒΗΜΑ τΚΕ εκδίδει δύο τεύχη ετησίως καθώς και τεύχη αφιερωμένα σε επίκαιρα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνική έρευνα και την σύγχρονη κοινωνία.</p> <p><em><strong>ISSN : 1105-1167</strong></em></p> https://journals.lib.uth.gr/index.php/tovima/article/view/2354 Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης «Η ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΔΟΞΑ». Στέμμα και πολιτική στην Ελλάδα (1830-1974). Εκδόσεις MINΩAΣ 2025-06-24T07:03:46+00:00 Ανδρέας Στεργίου vima@uth.gr <p>Το τελευταίο βιβλίο του γνωστού ιστορικού Σπύρου Πλουμίδη αποτελεί μια ιδιαίτερα εμπεριστατωμένη και βαθυστόχαστη ανάλυση του θεσμού της Βασιλείας στην Ελλάδα. Όπως όλα τα βιβλία του Σπύρου Πλουμίδη, έτσι και αυτό ερείδεται σε πλούσιο αρχειακό υλικό από πολλά ελληνικά και ξένα αρχεία (Γενικά Αρχεία του Κράτους, Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του Υπουργείου των Εξωτερικών, National Archives (NA) του Ηνωμένου Βασιλείου, Archives de Ministère des Affaires Étrangères (AMAE), σειρά Guerre, The U.S. National Archives and Records Administration, Ίδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής κ.α.) αλλά και επιμελή ανάγνωση του τύπου και εν γένει των εκδόσεων της εποχής.</p> 2025-06-24T00:00:00+00:00 Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2025 Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών https://journals.lib.uth.gr/index.php/tovima/article/view/2355 Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου Hannah Arendt: Ο νόμος της γης και η λησμονημένη παράδοση Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2025-06-24T07:06:36+00:00 Βίκυ Ιακώβου vima@uth.gr <p>Το βιβλίο της Βάνας Νικολαΐδου-Κυριανίδου είναι μια πραγματική συμβολή στις μελέτες γύρω από το έργο της Hannah Arendt. Η συγγραφέας, που μάς έχει ήδη προσφέρει σημαντικά ερμηνευτικά δοκίμια όπως και μια πολύ καλή μετάφραση του <em>Περί βίας</em> την οποία συνοδεύει μια ιδιαίτερα αξιόλογη εισαγωγή, είναι από εκείνους τους σχετικά λίγους που αρκετά νωρίς ασχολήθηκαν, εντός και εκτός ελληνικού πανεπιστημίου, με τη Γερμανοεβραία θεωρητικό – δύο ακόμη ονόματα που οφείλω να αναφέρω είναι του Θάνου Λίποβατς, από το εντός πανεπιστημίου, και του Γιώργου Μερτίκα, από το εκτός.</p> <p>&nbsp;</p> 2025-06-24T00:00:00+00:00 Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2025 Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών https://journals.lib.uth.gr/index.php/tovima/article/view/2393 Χριστίνα Αγριαντώνη, Ερμούπολη Σύρου 1823-1940, Μια πρώιμη βιομηχανική πόλη στο Αιγαίο, Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών / Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών 2024 2025-10-23T11:42:22+00:00 Μιχαήλ Ζουμπουλάκη vima@uth.gr <p>Συνήθως οι ιστορικοί θάβονται υπό το βάρος των πρωτογενών δεδομένων, σε αντίθεση με τους οικονομολόγους που έχουν την τάση να υπερ-γενικεύουν. Το βιβλίο της Ομότιμης Καθηγήτριας Οικονομικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χριστίνας Αγριαντώνη αποτελεί μια λαμπρή εξαίρεση. Προϊόν τεσσάρων δεκαετιών έρευνας και συλλογής δεδομένων, το δίτομο αυτό έργο (486+593 σελ.) εξιστορεί μέσα από πληθώρα ποσοτικών στοιχείων και τεκμηρίων την άνοδο και την πτώση ενός βιομηχανικού κέντρου. Η ιστορία της ελληνικής βιομηχανίας εξάλλου, καθιερώθηκε ως κλάδος χάρη στην Αγριαντώνη και το πρωτοποριακό της έργο <em>Οι απαρχές της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα τον 19<sup>ο</sup> αιώνα</em>, που πρωτοεκδόθηκε το 1986 το οποίο αποτελεί, ακόμα και σήμερα, σημείο αναφοράς για όλους τους ενδιαφερόμενους, ειδικούς και μη. Μάθαμε εκεί ότι η διαδικασία εκμηχάνισης της μεταποίησης ξεκινά στην Ελλάδα κατά την δεκαετία του 1860 και ήδη το 1867 καταγράφονται 27 εργοστάσια στον Πειραιά, την Αθήνα και την Πάτρα, με μικρή ωστόσο μέση ιπποδύναμη (21 ίππους) αλλά με διακριτή επίδραση στο ΑΕΠ της χώρας (περίπου 7%). Αν αυτή η διαπίστωση εκπλήσσει τον κοινό αναγνώστη, πόσο μάλλον η μοναδική ιστορία ενός μικρού ελληνικού νησιού (84 χμ<sup>2</sup>, 34<sup>ο</sup> σε μέγεθος) που κατάφερε μέσα σε 80 χρόνια να αναπτύξει 96 βιομηχανικές επιχειρήσεις, πολλές από τις οποίες είχαν εξαγωγικό χαρακτήρα!</p> 2025-10-23T00:00:00+00:00 Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2025 Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών https://journals.lib.uth.gr/index.php/tovima/article/view/2379 Η Επίδραση των Προγραμμάτων Οικονομικής Προσαρμογής στην Ελληνική Οικονομία 2025-07-17T10:16:35+00:00 Νίκος Αστρουλάκης vima@uth.gr Θέμης Ανθρακίδης vima@uth.gr <p>Η μελέτη αποτιμά την πορεία της ελληνικής οικονομίας μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση (ΠΧΚ) του 2007-2008. Τα έτη 2010 -2018 , η Ελλάδα εντάχθηκε σε τρία Προγράμματα Οικονομικής Προσαρμογής (ΠΟΠ) υπό τις μακροοικονομικές και θεσμικές προϋποθέσεις της Τρόικα. Αναφερόμαστε στην περίοδο αυτή ως την περίοδο της Ελληνικής οικονομικής κρίσης. Σε ποιο βαθμό τα ΠΟΠ αντιμετώπισαν τις μακροοικονομικές και θεσμικές αδυναμίες που η ελληνική οικονομία αντιμετώπιζε ήδη πριν το 2010, και κατά πόσο μείωσαν τον κίνδυνο μελλοντικών οικονομικών κρίσεων; Μέσω μιας προσέγγισης πολιτικής οικονομίας, η μελέτη αξιολογεί την εξέλιξη των μακροοικονομικών και θεσμικών παραμέτρων της ελληνικής οικονομίας.</p> 2025-07-17T00:00:00+00:00 Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2025 Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών https://journals.lib.uth.gr/index.php/tovima/article/view/2350 Το δίκτυο πολυμερών θεσμών ως πηγή δομικής ισχύος: Μια εφαρμογή της Ανάλυσης Κοινωνικών Δικτύων στις Διεθνείς Σχέσεις 2025-06-20T08:29:01+00:00 Δημήτρης Τσιντσάρης jim.tsintsaris@gmail.com <p>To βασικό θέμα του άρθρου είναι η σημαντικότητα του δικτύου διεθνών πολυμερών θεσμών για την προώθηση των στόχων των κρατών. Ακολούθως, αξιοποιώ στο άρθρο την Ανάλυση Κοινωνικών Δικτύων, ένα διαπειθαρχικό αναλυτικό πλαίσιο με ευρεία εφαρμογή στην πειθαρχία των Διεθνών Σχέσεων και στις κοινωνικές επιστήμες γενικότερα. Επίσης, εισάγω μια μορφή δομικής ισχύος δικτυακού τύπου η οποία απορρέει από το δίκτυο κοινωνικών σχέσεων που διαμορφώνουν οι διακρατικές αλληλεπιδράσεις στο πλαίσιο πολυμερών θεσμών. Συνολικά, προτείνω ότι τα διεθνοπολιτικά τεκταινόμενα δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από τη κατανομή των υλικών δυνατοτήτων των κρατών αλλά και από την δομική διάρθρωση των διακρατικών αλληλεπιδράσεων στο δίκτυο πολυμερών θεσμών.</p> 2025-06-20T00:00:00+00:00 Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2025 Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών https://journals.lib.uth.gr/index.php/tovima/article/view/2404 Διαχρονική Συγκριτική Μελέτη της Υποκειμενικής Ευεξίας Εφήβων από Σχολεία της Αττικής (2007–2008 και 2023–2024) 2025-11-25T09:39:30+00:00 Αικατερίνη Λαμπροπούλου vima@uth.gr <p>Η παρούσα μελέτη εξετάζει την υποκειμενική ευεξία εφήβων (12-17 ετών) συγκρίνοντας δεδομένα που συλλέχθηκαν προ 15ετίας (2007-2008) με νεότερα δεδομένα (2023-2024) χρησιμοποιώντας την κλίμακα υποκειμενικής ευεξίας της Βέρνης (BSW/Y). Στη μελέτη συμμετέχουν 391 (2007-2008) και 331 (2023-2024) μαθητές/τριες Γυμνασίων και Λυκείων στην Αττική. Στόχος της έρευνας είναι η αξιολόγηση των αλλαγών στην υποκειμενική ευεξία των εφήβων μέσω της σύγκρισης των αποτελεσμάτων τόσο στο σύνολο του δείγματος όσο και βάσει δημογραφικών παραμέτρων. Τα δεδομένα δείχνουν μείωση της ευεξίας των εφήβων, ενώ σχετικά σταθερές είναι οι διαφορές ως προς το φύλο και την ηλικία/τάξη φοίτησης. Η μελέτη παρέχει τεκμηριωμένα ευρήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν στον σχεδιασμό στοχευμένων παρεμβάσεων στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον.</p> 2025-11-25T00:00:00+00:00 Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2025 Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών https://journals.lib.uth.gr/index.php/tovima/article/view/2343 Μια φορά κι έναν καιρό ήταν…: Μια εισαγωγή στην έννοια της αφηγηματικής ταυτότητας 2025-06-13T09:46:12+00:00 Γιώργος Βλειώρας vleioras@uth.gr Αναστασία Κοντοστόλη vleioras@uth.gr Μασκλαβάνου Δέσποινα vleioras@uth.gr Άννα Μαρίνα Στεργίου vleioras@uth.gr Άννα Τσολάκη vleioras@uth.gr <p>Η αφηγηματική ταυτότητα αναφέρεται στις ιστορίες μας σε σχέση με το πώς γίναμε οι άνθρωποι που είμαστε. Η παρούσα εργασία είναι μία εύληπτη εισαγωγή στην έννοια αυτή. Αρχικά, παρουσιάζουμε συνοπτικά τη θεωρία της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και επεξηγούμε τη θέση της διαμόρφωσης της ταυτότητας στη θεωρία αυτή. Στη συνέχεια, ορίζουμε την αφηγηματική ταυτότητα και σκιαγραφούμε την εξέλιξη αυτής της έννοιας. Αναλύουμε πώς αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της ζωής μας και πώς επηρεάζεται από το πολιτισμικό περιβάλλον. Τέλος, περιγράφουμε μεθόδους που έχουν χρησιμοποιηθεί για τη μελέτη της αφηγηματικής ταυτότητας και προτείνουμε ιδέες για σχετικές έρευνες που μπορούν να πραγματοποιηθούν στη χώρα μας</p> 2025-06-17T00:00:00+00:00 Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2025 Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών