Αειχώρος: Κείμενα Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Ανάπτυξης

Αξιολόγηση της προοπτικής εφαρμογής στρατηγικών Αστικής Ανάπτυξης Προσανατολισμένης στην Δημόσια Συγκοινωνία (ΑΑΠΔΣ) με τη χρήση δεικτών ετοιμότητας. Η περίπτωση του μετρό Θεσσαλονίκης

2023-12-05T18:11:45+00:00

Η Αστική Ανάπτυξη Προσανατολισμένη στη Δημόσια Συγκοινωνία (ΑΑΠΔΣ) είναι ένα μοντέλο αστικής ανάπτυξης που εστιάζει στον σχεδιασμό και τη λειτουργική οργάνωση του χώρου με άξονα τις δημόσιες συγκοινωνίες. Σε αντίθεση με την αυτοκινητοκεντρική ανάπτυξη που οδήγησε σε υπερκατανάλωση γης, κυκλοφοριακή συμφόρηση και προβλήματα προσπελασιμότητας, η ΑΑΠΔΣ προωθεί τη χρήση δημόσιων συγκοινωνιών και μη μηχανοκίνητων μέσων μεταφοράς, όπως πεζή μετακίνηση. Από το 1980 και έπειτα οι στρατηγικές ΑΑΠΔΣ αποτέλεσαν τη ναυαρχίδα των πολιτικών βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, ωστόσο η εφαρμογή τους δεν ήταν πάντα αποτελεσματική. Ζητήματα όπως ο αστικός εξευγενισμός, η αύξηση των τιμών των ακινήτων, η δημιουργία προαστιακού τύπου οικιστικών περιοχών και άλλου είδους προβλήματα αποτέλεσαν τροχοπέδη στην επίτευξη των αρχικών της στόχων. Για τη διαχείριση των προκλήσεων εφαρμογής στρατηγικών ΑΑΠΔΣ, έχει προταθεί η χρήση δεικτών ετοιμότητας, οι οποίοι αξιολογούν τη προοπτική μιας περιοχής να εφαρμόσει επιτυχώς μια τέτοια στρατηγική, λαμβάνοντας υπόψη τα πολεοδομικά και συγκοινωνιακά της χαρακτηριστικά. Στο παρόν άρθρο επιχειρείται η συγκρότηση ενός συνθετικού δείκτη ετοιμότητας αξιολογώντας στοιχεία όπως η μίξη χρήσεων γης, πυκνότητα δομημένου περιβάλλοντος, δομή αστικού χώρου, προσπελασιμότητα, δίκτυα ήπιας κυκλοφορίας, και αγορά ακινήτων. Η εφαρμογή του δείκτη πραγματοποιείται σε επιλεγμένους σταθμούς διέλευσης του μετρό της Θεσσαλονίκης, αναδεικνύοντας την αναγκαιότητα για χωρικά εξειδικευμένες πολιτικές αστικής ανάπτυξης και την χρησιμότητα των δεικτών στη χάραξη πολιτικής.

Αστική επέκταση στην παράκτια ζώνη της Ελλάδας: Διαχρονικές μεταβολές, κλιματικοί κίνδυνοι και ο ρόλος του χωρικού σχεδιασμού

2024-06-06T10:45:01+00:00

Η επιταχυνόμενη επέκταση των αστικών χρήσεων γης στις παράκτιες ζώνες συμβάλει στην Κλιματική Αλλαγή, καθώς υποβαθμίζει τα παράκτια οικοσυστήματα, και συνδέεται με αυξημένες απαιτήσεις σε ενέργεια και νέες υποδομές. Ταυτόχρονα, μία έντονη χωρική διασπορά των οικιστικών, εμπορικών και τουριστικών υποδομών, καθιστά τις υποδομές αυτές ευάλωτες στις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής. Αντικείμενο της παρούσας έρευνας αποτελεί η ανίχνευση των τάσεων αστικής επέκτασης στις παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, και η σύνδεσή τους με ζητήματα κλιματικής επικινδυνότητας. Τα μεθοδολογικά βήματα περιλαμβάνουν: α) την ανάλυση της αστικής επέκτασης με καταγραφή των ποσοστών κάλυψης του εδάφους από τεχνητές κατασκευές (αδιαπερατότητα) στην παράκτια ζώνη, β) την ταξινόμηση των περιοχών με κριτήριο τις πρόσφατες τάσεις μεταβολής, και γ) την αξιολόγηση σε σχέση με τις περιοχές προστασίας, όπως και με τις περιοχές επικινδυνότητας ως προς την άνοδο της στάθμης της θάλασσας (ΑΣΘ) και την πλημμύρα (Λεκάνες Απορροής Ποταμών). Σε επόμενη ενότητα εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο τα αποτελέσματα μπορούν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά ως προς τα διαφορετικά επίπεδα χωρικού σχεδιασμού στην Ελλάδα, προκειμένου να υποστηριχθεί η προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.

Η Δυναμική της Γνώσης στις Χωρικές Συγκεντρώσεις: Η περίπτωση των Συστάδων Επιχειρήσεων

2024-11-20T16:16:12+00:00

Οι παραδοσιακές θεωρίες που εξετάζουν τη σχέση μεταξύ χωρικής συγκέντρωσης και ανταγωνιστικότητας βασίζονται στο φυσικό πλεονέκτημα μιας περιοχής και στις εξωτερικές οικονομίες κλίμακας. Ωστόσο, η σύγχρονη βιβλιογραφία, ιδίως με την εξέλιξη της οικονομίας της γνώσης, μετατοπίζει την προσοχή προς την επίδραση της τοπικής γνώσης, της διάχυσης της γνώσης και της συλλογικής μάθησης. Σε αυτό το πλαίσιο, η γνώση αναγνωρίζεται ως θεμελιώδης πηγή οικονομικής ανάπτυξης, ενώ η μάθηση θεωρείται μια διαδικασία που ενισχύει την ικανότητα απόκτησης και δημιουργίας νέας γνώσης. Το κεντρικό επιχείρημα της πρόσφατης βιβλιογραφίας είναι ότι η ανταγωνιστικότητα στην παγκόσμια οικονομία βασίζεται πλέον στα τοπικά πρότυπα παραγωγής και ανταλλαγής γνώσης, καθώς και στις καινοτόμες διαδικασίες μάθησης. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί τις τελευταίες δεκαετίες στην έννοια των συστάδων επιχειρήσεων, οι οποίες κατέχουν κεντρική θέση στις σύγχρονες θεωρητικές και εμπειρικές συζητήσεις για την περιφερειακή ανάπτυξη. Η βιβλιογραφία επισημαίνει την ανάγκη για ένα νέο μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης που εστιάζει στην παραγωγή, κυκλοφορία και αξιοποίηση της γνώσης, κυρίως υπό τις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης και των αυξημένων ανταγωνιστικών πιέσεων. Οι φορείς χάραξης πολιτικής, καθώς προσπαθούν να ενισχύσουν τις περιφέρειές τους ενάντια στον αυξανόμενο παγκόσμιο ανταγωνισμό, αναζητούν στρατηγικές που θα ενθαρρύνουν την καινοτομία και θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα μέσω της δημιουργίας γνώσης και της μάθησης. Μία από τις κεντρικές παραδοχές της βιβλιογραφίας αφορά τη σημασία της γεωγραφικής εγγύτητας. Η εγγύτητα αυτή διευκολύνει τη διάχυση της γνώσης και ενισχύει τη συλλογική μάθηση στις χωρικά συγκεντρωμένες επιχειρήσεις, όπως στις συστάδες. Ωστόσο, η γεωγραφική εγγύτητα από μόνη της δεν θεωρείται επαρκής συνθήκη για την προώθηση της καινοτομίας. Αντίθετα, η βιβλιογραφία υποστηρίζει ότι είναι απαραίτητο να εξετάζονται και άλλες μορφές εγγύτητας – κοινωνική, πολιτισμική, θεσμική – οι οποίες συμβάλλουν στην ενίσχυση της δημιουργίας και μεταφοράς της γνώσης και της μάθησης στις χωρικά συγκεντρωμένες επιχειρήσεις. Το άρθρο εξετάζει αναλυτικά πώς οι διάφορες διαστάσεις της εγγύτητας επηρεάζουν τη γνώση, τη μάθηση και την καινοτομία, εστιάζοντας στις περιπτώσεις των συστάδων επιχειρήσεων. Με αυτό τον τρόπο, η βιβλιογραφική επισκόπηση αναδεικνύει τη σημασία των τοπικών παραγόντων για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, μέσα από τη γνώση, τη μάθηση και τις χωρικές συγκεντρώσεις επιχειρήσεων.

Ανάλυση προσδιοριστικών παραγόντων αβεβαιότητας στην παραγωγή του βιομηχανικού κλάδου της ζυθοποιίας: Μία εμπειρική διερεύνηση

2023-12-01T18:23:05+00:00

Η οικονομική αστάθεια, ως αποτέλεσμα της δεκαετούς οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα οδηγεί τις επιχειρήσεις σε συνθήκες αβεβαιότητας. Η αβεβαιότητα στα αποτελέσματα της αξιολόγησης των επενδύσεων δημιουργεί συνθήκες επικινδυνότητας στην λήψη αποφάσεων κατά την εφαρμογή οποιασδήποτε στρατηγικής στην διοίκηση των βιομηχανικών μονάδων. Στο άρθρο αυτό γίνεται μία εμπειρική ανάλυση για την εκτίμηση της αβεβαιότητας της παραγωγής τον στον βιομηχανικό κλάδο των ποτών και ειδικότερα στον κλάδο της Ευρωπαϊκής Ζυθοποιίας με χρήση κατάλληλου στατιστικού υποδείγματος. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν δείχνουν ότι αυξητικές τάσεις στην παραγωγή και στα έσοδα από φόρους κατανάλωσης σχετίζονται με τάση αύξησης της αβεβαιότητας της παραγωγής. Η έρευνα που έγινε επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα άλλων παρόμοιων των ερευνών που διερευνούν το πρόσημο της σχέσης επένδυσης – αβεβαιότητας.